خلاصه ماشینی:
"بقلم:جمیل-قوزانلو یادداشت اجتماعی تأثیر عقاید دینی در تمدن و ترقی و تعالی کتب آسمانی و بالاخره فرمایشات پیغمبر آخر زمان ثابت کرد که مهمترین مبادی اجتماعیه که بیش از سایر مبادی زمینه تمدن و تاریخ بشریت محسوب میشود بطور یقین مبادی دینی است.
اوضاع تمدن و وحشت قرن بیستم نیز ثابت کرد که مبادی دینی مهمترین عنصر حیات ملل است،ازاینرو مهمترین سطور تاریخ آنها نیز محسوب میشود.
بعدها دیدیم که نتیجه هر تمدن و هر فلسفه و هر دیانتی تکوین حالت عقلایی مخصوصی است برای بنی نوع بشر..
متأسفانه تمدن ظاهری کنونی حوائج زیادی برای بشر تهیه نموده که وسایل رفع آنها را بهمه افراد نداده است.
هر هیئت اجتماعیهای که میخواهد سعادتمند و زنده بماند،باید یک حالت عقلیهای برای خود ایجاد کند که افراد با وجود اینحالت عقلیهء خوش و سعادتمند باشند.
اینک بدبختیهای قرن بیستم بگمراهان فهمانید که فقط یک چیز حیات جامعه و سعادت افراد آنرا میتواند تأمین کند: او همان دیانت مقدس است و بس."