ن و القلم: نقش مردم سرمقاله

"ما در اینجا،بدون آنکه وظیفهء سنگین و پر مسؤولیت دولت اسلامی را در رفع فقر از جامعهء اسلامی نادیده‌ بگیریم،در صدد بیان حقیقتی هستیم که جز،با مشارکت و همت خود مردم،تحقق نخواهد یافت و تاریخ‌ پرافتخار گذشتهء ما و موقوفات فراوانی که از زمان تیموریان،صفویان،زندیه و دورانهای دیگر بر جای مانده، گواه روشنی بر این واقعیت است که بیشترین آثار خیر و عام المنفعه در طول تاریخ به دست مردم بنا نهاده شده‌ و کمتر به دست حاکمان پدید آمده است. اما جالب آنکه عثمانیان نیز،کمتر در این‌گونه خدمات رفاهی،مباشرت داشتند و بیشتر موقوفات،توسط مردم انجام می‌گرفت و این،به خاطر بینش اجتماعی و فرهنگ خاصی بود که از سوی شهروندان پذیرفته شده بود زیرا سلاطین عثمانی به صراحت‌ می‌گفتند وظیفهء ما به عنوان حاکم،تنها حفظ حدود و ثغور کشور و برقراری نظم و امنیت در داخل کشور است و تأمین امور رفاهی از قبیل احداث بیمارستان،مدرسه و مسجد به عهدهء آحاد جامعه است و باید مردم‌ -در سایهء امنیت و آزادی که توسط دولت تأمین می‌شود-خود اقدام به رفع مشکلات خود کنند و همین طرز تفکر در حکومت عثمانیان موجب پیدایش موقوفات فراوان در جهت رفع محرومیتها و نیازهای جامعه شد."