پژوهش: چوب خط - مجله کلک مقاله

"چوب‌خط چوب‌خط یا بصورت مخفف چوخط،قطعه چوبی بدرازی بیست سی سانتیمتر یا بیشتر بشکل خطکش یا گرد و استوانه‌ای‌شکل که تا حدود چهل پنجاه سال پیش در شهرها و روستاهای ایران برای نگاه‌داری حساب بدهی مشتریان که از دکانها بخصوص از نانوایی یا قصابی‌ بطور نسیه خرید می‌کردند معمول بود،به این صورت که هربار مشتری خرید می‌کرد فروشنده بر آن چون با چاقو یا کارد خطی یا بریدگی(معادل واحد مقرر بین او و خریدار،مثلا یک من،نیم‌ من یا مبلغی معین)پدید می‌آورد و چوب را به خریدار پس می‌داد. نوشتهء محمد علی جمال‌زاده(فرهنگ لغات عامیانه،ذیل کلمه)مبنی‌ بر این‌که این چوب را برای محاسبه نزد کاسبکاران می‌گذاشتند شاید توأم با مسامحه است. گاه از چوبی نازک و تمیز برای این منظور استفاده شده که آن را هم‌ چوب‌خط نامیده‌اند و بتدریج بجای چوب،مقوا و کاغذی را بشکل پیکان درمی‌آوردند که نوک‌ آن بصورت مثلث قائم الزاویه بود و برای نشانه‌گذاری و یا خط بردن سطور قرآن معمول شد و همان نام را داشت."