چکیده:
هدف این مقاله، مطالعه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره سازندگی (١٩٩٦- ١٩٨٩) و اولویتهای آن است. ادعای مقاله این است که تهدیدهای شکل گرفته پس از فروپاشی نظام دو قطبی باعث شد سیاست خارجی ایران در این دوره به شدت متاثر از محیط بینالمللی شود و تغییراتی سطحی در راهبردهای سیاست خارجی خود به وجود آورد. جمهوری اسلامی ایران در این دوره با توجه به تهدیدات نوظهور کماکان دغدغه امنیت حیاتی به مانند دوران جنگ تحمیلی داشت با این تفاوت که رشد و توسعه اقتصادی ستون امنیت حیاتی تعریف شد. تغییرات شکل گرفته در رفتار سیاست خارجی ایران خاصه روابط با اتحادیه اروپا و نحوه مدیریت تعارض با آمریکا مورد بررسی قرار میگی
خلاصه ماشینی:
"اما آیا راهبردهای رشد و توسعه اقتصادی نتیجه کاهش تهدیدات در سطح منطقهای و بین المللی بوده است؟آیا اولویت اقتصادی در دوران سازندگی به معنای برتری استراتژیک آن نسبت به راهبردهای امنیتی بوده است؟تأملی عمیق بر سیاستهای داخلی و خارجی ایران در دوران سازندگی حاکی از محدود شدن آزادی عمل جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی بر اثر تغییر سیستم بین المللی بود به طوری که فرایند سیاستگذاری در ایران خصوصا در عرصه خارجی به شدت متأثر از فضای جدید بین المللی پس از فروپاشی نظام دو قطبی شد.
جمهوری اسلامی ایران هم که پس از فروپاشی شوروی محیط فوری امنیتی خود را تهدیدآمیز دیده بود و سعی میکرد بجای تعارض مستقیم با نظام ناعادلانه بین الملل،منزلت و اهداف عالیه خود را در چارچوب قواعد بازی بین المللی دنبال کند،دیپلماسی توازنسازی را برای مانایی در برابر فشارهای چندجانبه امریکا پیش گرفت و به این ترتیب توازنسازی یک الزام خارجی برای سیاست خارجی ایران پس از فروپاشی نظام دو قطبی شد.
اهمیت اتحادیه اروپا برای ایران؛ شرایط منطقهای و بین المللی پس از فروپاشی شوروی باعث شد تا تعمیق روابط اقتصادی و گسترش روابط سیاسی ایران با اتحادیه اروپا به یک ضرورت مهم برای این کشور تبدیل شود: 1-برای جمهوری اسلامی ایران گسترش روابط سیاسی و تعمیق روابط اقتصادی نوعی توازنسازی در برابر امریکا به شمار میرفت.
نتیجهگیری آزادی عمل امریکا در عرصه نظام بین المللی متعاقب فروپاشی نظام دو قطبی از یکسو و ظهور کشورهایی بیثبات و تهدیدزا برای جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر باعث شدند آسانه تهدیدپذیری ایران در اثر فشارهای سیستمیک زیاد شود و امنیت حیاتی کشور در اولویت سیاستگذاری داخلی و خارجی ایران قرار بگیرد."