خلاصه ماشینی:
"با این توضیح بهروشنی معلوم میشود که در اواخر قرن 81 م که مصادف با کاهش جمعیت شهر بود،در الجزیره زمین خالی برای ساختوساز وجود نداشت،و برای گسترش یا بهینهسازی یک بنا باید چندین بنای دیگر ویران میشد.
در چنین شرایطی،خروج تعداد زیادی از ساختمانها از چرخهء خرید و فروش و کمرونقی بازار باعث ورود بناهای وقفی به بازار مسکن میشد و این همان چیزی است که در جدول 1 نشان داده شده است.
در دفتر ثبت اموال متعلق به اماکن مذهبی،فهرستی از اموالی که حسن پاشا وقف این مسجد کرده،ذکر شده است.
دربارهء قراردادهای انعاء(اجاره)،هوکستر متوجه میشود که در اینجا نیز وقف متضرر نشده است و اتهامات مربوط به سهلانگاری و کمتوجهی در نظارت اموال وقفی بیاساس بودند.
یک مثال از پویایی بازار املاک در الجزیره،شهری است که در آن وضعیت قانونی اموال وقفی قابل تغییر بود،و در سندی عینا به این شرح آورده شده است:«پس از آنکه خانهای واقع در محله سیدی مصباح 63در نزدیکی حمام چلبی،وقف مسجد جامع شد،این خانه تخریب شد و دیگر کاربری مسکونی نداشت.
آنها مخالفتی نشان ندادند و دستور دادند که سید حسن وکیل الخرج ثابت کند که این مبادله برای وقف باصرفه است.
قاضی امر کرد که مبادله شرعی است و بدین ترتیب خانه و دو مغازه واقع در محلهء سیدی مصباح وقف تهیدستان اندلسی ساکن الجزیره میشد.
این مطلب که توسط قاضی الجزیره تهیه و توسط فرانسویها پس از فتح شهر در سال 0381 م ثبت شده، نشاندهندهء پویایی اموال وقفی در شهر الجزیره بهخصوص در نیمهء دوم قرن 81 م است."