چکیده:
از اواخر دههی 1970 تلاش زیادی به عمل آمد تا با حذف فرضهای محدودکنندهی تئوریهای مرسوم به ویژه فرض بازار کامل،فرضیههای جدیدی بنا گردد.در چارچوب مدلهای جدید، پیشبینیهای قبلی در حوزهی تجارت بین الملل دستخوش تغییرات قابل ملاحظهای گردید.مشخصا علت تجارت بین الملل از مزیت نسبی صرف فراتر رفت و با توجه به سازگاری ساختار بازار رقابت ناقض با مدلهای جدید،ساختار بازار نیز از اهمیت خاصی برخوردار شد.اگرچه بحثهای نظری قابل ملاحظهای درباره نقش ساختار بازار در تجارت بین الملل صورت گرفته ولی هنوز مطالعات تجربی در این زمینه بهویژه برای کشورهای در حال توسعه محدود بوده است. مقالهی حاضر به عنوان تلاشی در این زمینه،به اهمیت و نقش ساختار بازار در ساختار تجارت خارجی(صنایع کارخانهای ایران)پرداخته است.برای این منظور صنایع کارخانهای ایران در سطح تجمیع سه رقم طبقهبندی بین المللی صنایع مورد توجه قرار گرفته است.سپس براساس مدلهای جدید تجارت بین الملل و با به کارگیری مدل لجیت برای سال 1377 اهمیت و نقش ساختار بازار در تجارت خارجی مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج مطالعه حاضر با مدلهای رقابت انحصاری تجارت بین الملل سازگار میباشد.به عبارت دقیقتر،وجود درجهی پایین صرفهجوییهای ناشی از مقیاس، نسبت تمرکز بازار پایین و درجهی بالای تمایز محصول که مهمترین متغیرهای ساختار بازار رقابت انحصاری میباشند،تأثیر معنا داری بر ساختار تجارت درون صنایع کارخانهای ایران داشتهاند. با توجه به اینکه رشد و توسعهی اقتصادی-در چارچوب مدلهای جدید تجارت بین الملل-موجب کاهش سهم تجارت بین صنایع از کل تجارت میگردد نتایج مقالهی حاضر میتواند در سیاستگذاریهای اقتصادی بهویژه در استراتژی توسعهی تجارت بخش صنعتی مهم تلقی گردد.
خلاصه ماشینی:
"صنایع کارخانهای دارای بالاترین شاخص تجارت درون صنعت در ایران برای سال 7731 (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:محاسبات تحقیق براساس جدول یاد شده،مهمترین گروه محصولات صنعتی در تجارت درون صنعت ایران در سال 7731،مربوط به محصولات کانی غیر فلزی(طبقه بندی نشده در جای دیگر)«962»تتولید سایر محصولات غذایی«451»و تولید محصولات پلاستیکی به جز کفش«252»به ترتیب با شاخصهای 2،07،85،35 و 09،25 بوده است.
(03) 2-3-صریح مدل مورد استفاده با توجه به مبانی نظری مدلهای تجارت درون صنعت،شکل کلی معادله رگرسیونی برآوردی به صورت زیر میباشد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) شاخص تجارت درون صعنت گروبل-لوید در صنعت k IIT k اندازه صرفهجوییهای ناشی از مقیاس در صنعت k SE k شاخص تمرکز در صنعت k CR k درجهی تمایز محصول برای صنعت k PD k جهت تصریح مدل مذکور از تبدیل لجستیک استفاده شده است.
جدول شمارهی(4)مقایسهی تطبیقی نتایج مطالعات تجربی در ارتباط با نقش ساختار بازار در تجارت خارجی را ارائه میکند،براساس این جدول،اگرچه اثر مثبت تمایز محصول بر تجارت دورن صنعت با بیشتر مطالعات تجربی(شامل مطالعهی حاضر)مورد تأیید قرار گرفته،درباره معناداری ضریب متغیر تمایز محصول نتیجهی قطعی حاصل نشده است.
(64)-به عنوان نمونه میتوان به مطالعات زیر اشاره کرد که برای اندازهگیری درجهی صرفهجوییهای ناشی از مقیاس به ترتیب از متغیر جانشین CAR و دو متغیر جانشین ECSC و 4 CR استفاده کردهاند: (به تصویر صفحه مراجعه شود) (74)-تفکر جدید درباره سیاستهای تجارت بین الملل براساس مدلهای جدید شکل گرفته است."