چکیده:
گفتار نیکو در برخورد با مخالفان؛7-هماهنگی گفتار با کردار و تبلیغ با عمل از سوی رسول الله صلی الله علیه و اله؛8-هدفمندی و برنامهریزی دقیق؛9-کادرسازی از جوانان مکه؛10-استعانت و یاری از خداوند در برابر مشکلات و موانع.دوران سیزده سالهی بعثت نبوی،طی سه مرحله:دعوت مخفیانه،دعوت خویشان و اقوام و دعوت علنی و عمومی،با موفقیت ادامه یافت و اقشار بسیاری، به ویژه جوانان مکه،به رسول الله صلی الله علیه و اله گرویدند.سران قریش و مشرکین که حیات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی خود را در خطر دیدند،با تکیه بر تعصبات قومی و فرهنگی جاهلی و گذشتهگرایی،به شدت به مقابله با آن حضرت پرداختند و از هیچ کوششی اعم از شکنجه و تهمتهای ساحری،کهانت،جنون و شاعری نسبت به وی و یارانش دریغ نکردند. ادامهی نهضت و بنیان یک جامعهی دینی در این مسیر دشوار و پرخطر،جز با یک برنامهریزی هدفمند ممکن نبود.لذا رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و اله برای رسیدن به اهداف عالی خود،به وسیلهی ابزارها و اقداماتی بر موانع و مشکلات سهمگین و شکنجههای طاقتفرسای این دوران فایق آمد. اهم اقدامات رسول الله صلی الله علیه و اله عبارتند از:1-سالمسازی و تربیت نیروی راستین مدافع اسلام؛2-ارتقای سطح آگای و بصیرت مسلمانان نخستین؛3-اخلاق و شخصیت معنوی و ظاهری رسول الله صلی الله علیه و اله؛4-صبر و پایداری و استقامت در برابر مشکلات و موانع؛5-قرآن کریم،معجزهی رسول خدا صلی الله علیه و اله؛6-گفتگوی احسن و
خلاصه ماشینی:
ویژگیهای دوران بعثت الف- شکل،شیوه و مراحل دعوت شکل و شیوه و مراحل دعوت رسول اللّه صلّی اللّه علیه و اله در سه مرحله انجام گرفت: 1-مرحلهی دعوت مخفیانه و عضویابی انفرادی برای انسانسازی و تربیت اخلاقی که نتیجهی آن استحکام بنیادهای نهضت اسلامی با پنجاه نفر1هوادار استوار و مقاوم بود.
آنگونه که قرآن کریم میفرماید:«بگو آیا کسانی که میدانند با کسانیکه نمیدانند برابرند؟»2بدینسان رسول اللّه صلّی اللّه علیه و اله راه حرکت علمی و رشد و تعالی مسلمانان را از دوران بعثت برای همیشه هموار ساخت.
وی مظهر کامل اخلاق بود و شخصیّت او در دیدهی مسلمانان چنان عظیم بود که آنان را شیفته و مجذوب خود کرده بود و همانند پروانه گرد شمع وجودش میچرخیدند و عاشقانه به فرمان او در راه خدا جانبازی میکردند؛به گونهای که«عروة بن مسعود»،سفیر قریش نزد آن حضرت،گفت:«هرگز پادشاهی را ندیدهام که در میان یاران خود آنقدر محبوبیّت داشته باشد که محمّد صلّی اللّه علیه و اله در میان اطرافیان خود دارد.
4 گذشت و مهربانی او چنان بود که صفوان بن امیّه،از سران قریش که«عمیر بن وهب»را برای کشتن آن حضرت به مدینه فرستاده بود،هنگامی که از او دو ماه مهلت خواست تا اسلام آورد،رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله چهار ماه مهلتش داد.
9-یاری خواستن از خداوند یکی دیگر از علل موفقیّت رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله در دوران بعثت،یاری جستن آن حضرت از خداوند بود،زیرا شکنجهها و فشارهای سخت و طاقتفرسای قریش بر یارانش و تهمتهای گوناگونی همچون ساحری،کهانت،جنون و شاعری که به خود آن حضرت میزدند،موانع بزرگی در ادامهی راه دعوت و هدایت مردم بود.