چکیده:
اندیشههای کلامی در تاریخ نگاری مسلمانان قابل ردیابی و اثبات است. سه اثر تاریخی
شیعه الارشاد شیخ طوسی، اعلام الوری طبرسی و کشف الغمه اربلی در این مقاله به شیوه
مورد پژوهانه بررسی می شود و درآمیختگی گرایشات کلامی و روشهای تاریخ نگاری را نشان
می دهند. نویسندگان این ااثر در موارد متعددی آگاهانه یا ناآگاهانه اعتقادات کلامی
و مذهبی خود را در کتب تاریخی یاده شده دخالت دادهاند.
خلاصه ماشینی:
"3 – 3 دیدگاههای کلامی علی بن عیسی اربلی در کشف الغمه با اینکه روش اربلی در کتاب کشف الغمه بر اساس نقل و گردآوری مطالب تاریخی از متون و آثار گذشتگان در مورد شرح حال امامان میباشد (اربلی، 1401، 2/75) و اعتماد او در غالب نقل های تاریخی بر کتاب های جمهور است (همان، 1/4)، در موارد زیادی بعد از ذکر یک حادثه تاریخی از آن استفادههای کلامی در جهت اثبات عقاید شیعه مینماید که به ذکر مواردی از آن میپردازیم: 1 – اربلی میگوید: در مناقب خوارزمی از قول ابن عباس از رسول خدا روایت شده است: اگر همه مردم بر محبت علی بن ابیطالب (ع) اجتماع میکردند خداوند جهنم را خلق نمیکرد.
نقد دوم، اربلی بعد از بیان روایتی از کتاب الارشاد مفید درباره شهادت امام رضا به وسیله سم، آن را مورد نقد قرار میدهد و از رضی الین علی ابن طاووس نقل میکند که مأمون امام را مسوم نکرده است و برای اثبات این نظریه این مطالب زیر را آورده است (همان، 3/282 – 283) با توجه به اینکه ابن طاووس فردی پر مطالعه و جستجو گر در اینگونه مسائل است بنابراین قول او در این باره دقیقتر میباشد: تمایل زیاد مأمون به امام رضا و ترجیح دادن او بر اهل و عیالش دلیل بر درستی قول سیدبن طاووس است."