چکیده:
یکی از معارف قرآن کریم، سوگندهای آن است . بسیاری از محققان و مفسران قرآن کریم
در گذشته وحال به موضوع سوگندهای قرآن، توجه داشته و درباره آنها پژوهش‌هایی را
انجام داده‌اند و به این طریق، دریچه‌های تازه‌ای از معارف و آموزه‌های قرآنی را به
مشتاقان تعالیم آسمانی قرآن،گشوده‌اند .
مقایسه سوگندهای قرآنی با آنچه پیش از نزول قرآن یا هم‌زمان با آن در میان عرب
جاهلی مرسوم بوده، می‌تواند عظمت، زیبایی و شگفت و تازه بودن آنها را نشان دهد .
مهم ترین متون ادبی عرب جاهلی، دیوان شاعران است .آنچه از سوگند در اشعار عرب جاهلی
اعم از قصاید، غزلیات و رجزها به چشم می‌خورد، سوگند به شمشیر، شراب و زن یا چشم
و ابروی معشوقه است و یا خاکستر اجاق و…
اما سوگندهای قرآن ضمن تازه و بدیع بودن، موضوعات و مضامینی هم چون نفس انسان،
خورشید، ماه، زمین و آسمان، روز، شب، لوح و قلم خود پیامبر و قرآن و… را دربر
دارد که هرکدام از آنها حکایت از والایی، اهمیت و عظمت موضوع سوگند دارد.
خلاصه ماشینی:
"اما آیه دیگری که در آن به نوعی به انسان قسم یاد می‌شود، آیه دوم از سوره قیامت است، آنجاکه می‌فرماید : « و لا اقسم بالنفس اللوامة » « و سوگند به نفس ملامتگر» بسیاری از مفسران، نفس لوامه را وجدان انسانی معرفی کرده‌اند و گفته‌اند : نفس لوامه همان است که انسان خود را ملامت و سرزنش می‌کند به خاطر گناهان و لغزش‌هایش که مرتکب شده است و یا به خاطر اعمال نیک و شایسته‌ای که آنها را اندک به جا آورده است و برخی از مفسران آن را وجدان شخصی خاصی مانند حضرت آدم (ع) گفته‌اند که پس از ترک اولی، مورد سرزنش وملامت الهی قرار گرفت و او نیز خود را مورد سرزنش قرار داد و برخی دیگر از مفسران، معتقدند: آیه شریفه درصدد بیان وجدان شخص خاصی نیست بلکه اطلاق دارد و شامل نوع انسان می‌شود اما باز در این مقام نیز گفت‌وگو وجود دارد که آیا این وجدان ملامتگر انسان در این دنیا نیز به این وظیفه عمل می‌کند؟ بازخوانی متون دینی و روایی و تامل در آراء مفسران، نشان می‌دهد که وجدان ملامتگر و نفس لوامه در زندگانی این دنیایی نیز در وجود انسان فعال است و اختصاص به قیامت ندارد."
(
, 
, 
)
