چکیده:
مطابق نظر ابو الفضل میبدی و با عنایت به دیگر آثار خواجه عبد الله انصاری،میتوان دریافت که کلام خواجه در تفسیر نیز در نهایت ایجاز بوده است و از سوی دیگر،گفته های منقول از خواجه در تفسیر کشف الاسرار،بعضی بطور کامل و بعضی بصورت جزئی تکرار شدهاند که خود از حجم مقدار بازماندهء تفسیر خواجه میکاهد. منقولات کشف الاسرار،نشان از صد میدان و منازل السائرین خواجه دارد و به روش پیر هرات،که طریقت و حقیقت را با رعایت کامل اصول شریعت میخواهد؛متناسب است.تفسیر خواجه عبد الله انصاری،از آثار گرانبهای اوست که تاکنون متن کامل آن پیدا نیست و جز به یاری بعضی مآخذ،به قسمتی از مطالب آن نمیتوان دست یافت. مهمترین اثری که بخشی از مباحث آن را در خود محفوظ داشته؛تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار ابو الفضل رشید الدین میبدی عارف و مفسر بزرگ اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است.این مقاله،بررسی اجمالی است در باب آنچه در تفسیر میبدی به نام خواجه عبد الله انصاری آمده یا بگونهای نقل شده است که خواننده انتساب آن را به خواجه یقین خواهد کرد. این بررسی نشان میدهد که ابو الفضل میبدی مقدار ناچیزی از تفسیر خواجه عبد الله انصاری را در بخش عرفانی کتاب خود،«نوبت سوم»کشف الاسرار،آورده است. میبدی،تفسیر خواجه عبد الله انصاری را،کتاب شیخ الاسلام انصاری در تفسیر قرآن میخواند.بنابر این به نظر میرسد این کتاب نام و عنوانی خاص نداشته و به همان عنوان تفسیر خواجه عبد الله انصاری معروف بوده است.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله،بررسی اجمالی است در باب آنچه در تفسیر میبدی به نام خواجه عبد الله انصاری آمده یا بگونهای نقل شده است که خواننده انتساب آن را به خواجه یقین خواهد کرد.
(*)تاریخ دریافت مقاله:81/12/18 تاریخ پذیرش نهایی مقاله:82/11/20 مطابق نظر ابو الفضل میبدی و با عنایت به دیگر آثار خواجه عبد الله انصاری،میتوان دریافت که کلام خواجه در تفسیر نیز در نهایت ایجاز بوده است و از سوی دیگر،گفته های منقول از خواجه در تفسیر کشف الاسرار،بعضی بطور کامل و بعضی بصورت جزئی تکرار شدهاند که خود از حجم مقدار بازماندۀ تفسیر خواجه میکاهد.
گویا مهمترین اثری که قسمتی از این تفسیر را در خود مصون داشته و به دست طالبان ادب رسانیده است؛تألیف امام ابو الفضل رشید الدین میبدی،عارف و مفسر نامور اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم،موسوم به کشف الاسرار و عدۀ الابرار است که چهل و دو سال پیش به سعی و اهتمام استاد علی اصغر حکمت و به هزینۀ دانشگاه تهران انتشار یافت.
2-بحث آنچه از این پس خواهد آمد؛بررسی اجمالی است در شش مبحث در باب آنچه در تفسیر کشف الاسرار به نام خواجه عبد الله انصاری آمده،یا طوری نقل شده است که خواننده یقین میکند که از خواجه است: الف-میبدی در آغاز تفسیر کشف الاسرار دربارۀ شیخ الاسلام انصاری چنین می گوید: «اما بعد فانی طالعت کتاب شیخ الاسلام فرید عصره وحید دهره أبی اسمعیل عبد الله بن محمد بن علی الانصاری قدس الله روحه فی تفسیر القرآن و کشف معانیه و رأیته قد بلغ به حد الاعجاز لفظا و معنا و تحقیقا و ترصیعا غیر انه اوجز غایة الایجاز و سلک فیه سبیل الاختصار."