چکیده:
نوشتار حاضر پس از بیان پیشینه نگارش دائرة المعارفهای قرآنی، به معرفی دائرة المعارف قرآن «لایدن» میپردازد و در این راستا، از ترجمه و تحلیل مقدمه آن که توسط خانم دکتر «مک اولیف» نگارش یافته، بهره میگیرد؛ سپس نقاط قوت و ضعف کلی این دائرة المعارف را مورد بررسی قرار میدهد.
خلاصه ماشینی:
"ادعای تحقیق موشکافانه (که در مقدمه دائرة المعارف آمده است) با عملکرد نویسندگان در برخی مقالات دانشنامه، سازگار نیست؛ برای مثال، کلود جیلیوت، در مقاله «تفسیر قرآن در دوره باستان» 58 کتاب حقایق التأویل فی متشابه التنزیل سید مرتضی (م 406 ق) را از تفاسیر معتزله معرفی میکند و نیز شیخ طوسی (م 460 ق) و شیخ طبرسی (م 548 ق) را از مفسران شیعی معتزلی معرفی مینماید، در حالی که ایشان توجه نکردهاند که در جهان اسلام سه جریان عمده کلامی وجود دارد: نخست، جریان کلامی اشاعره؛ دوم، جریان کلامی معتزله؛ سوم، جریان کلامی شیعه.
5. جمع آوری نکردن تمام اطلاعات لازم در یک زمینه همانگونه که در مبحث ویژگیهای دائرة المعارف گذشت، وظیفه دائرة المعارف آن است که تمام اطلاعات لازم در مورد یک مطلب را به صورتی فشرده ارائه کند، به طوری که خواننده را از مراجعه به کتابهای دیگر بینیاز سازد، اما گاهی دائرة المعارف لایدن این مهم را به انجام نرسانده است؛ برای مثال، خانم جین دمن مک اولیف در مقاله «فاطمه» نوشته است که مفسران قرآن، آیات 61 از سورة آلعمران (آیه مباهله) و 33 از سورة احزاب (آیه تطهیر) را دربارة فاطمه میدانند؛ سپس از تفسیر طبری نقل میکند که مقصود از «اهل البیت» در سوره احزاب محمد، فاطمه، علی، حسن و حسین هستند، ولی از «عکرمه» نقل میکند که مقصود همسران پیامبر میباشند، 74 در حالی که اولا: آیات مربوط به فاطمه در قرآن از 60 آیه تا 135 آیه حکایت شده است."