چکیده:
خدادی"است.فیاض،چونان متکلمی برهان مدار در شعر خویش،این سه اصل اصیل و رکن رکین را بر مرکب شعر نشانده و بدان پرداخته است.البته در کنار این اصول،فضائل دیگر خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام را نیز از نظر دور نداشته و اشارات یا تصریحات متعدد در این باب داشته است.نگارنده با گردآوری مواردی از موضوع یاد شده،در پی آن است که نشان دهد"فیاض لاهیجی شاعری است ولایت مدار و امامت شعار و منادی تفکر ناب شیعی." در ادب فارسی،برخی شاعران شعر خویش را در خدمت عقیدهء خویش گرفتهاند.کسائی مروزی،خسرو قبادیانی،قوامی رازی و...دراین جرگهاند. همراه با تحول تدریجی بافت اعتقادی مردم این سرزمین از تسنن به تشیع،این سیر در شعر فارسی نیز پی گرفته شده است.در دوران صفویه،نگرش اعتقاد شیعی،تفکر غالب بر این خطه است و بالطبع سیر شعر و ادب فارسی نیز بازتاب همین نگرش. فیاض لاهیجی،فیلسوف،متکلم،عالم دینی و شاعر مشهور روزگار صفویان،ازجمله کسانی است که شعر را محمل اندیشه ناب دینی و ابزار ابراز حق دانستهاند. چنانکه بزرگان علوم دینی تصریح کردهاند وجه اساسی اختلاف در دو دیدگاه تشیع و تسنن،"امامت"است. شروط اساسی امام از منظر الشیعه امامیه،"نص"،"عصمت"و"علم
خلاصه ماشینی:
چنانکه بزرگان و علمای فن تصریح کردهاند،مسائل اساسی امامت عامه و خاصه درد دیدگاه شیعه امامیه و به عبارت دیگر شروط اساسی امام در این منظر، عبارت است از:«نصّ،عصمت،علم خدادادی(نک،شیعه در اسلام علامه طباطبایی ص 93 و نیز ص 901-841 چاپ اسلامیه قطع حبیبی //1531عقائد الامامیه شیخ محمد رضا مظفر(متن عربی)چاپ 1831 مطبعه نور الامل(قطع جبیی)الفصل الثالث//الامامة ص 94-36 و ترجمه فارسی آن به نام«مسائل اعتقادی از دیدگاه تشیع»ترجمه محمدی اشتهاردی ص 97-//001ترجمه کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد از علامه شعرانی چاپ اسلامیه 8931 هجری 705-//955فرهنگ فرق اسلامی،دکتر محمد جواد مشکور چاپ آستان قدس ص 42-82 و نیز 76-//67اندیشههای کلامی شیخ مفید ترجمه احمد آرام، چاپ دانشگاه تهران،2731،ص 141-771) نکته دیگر اینکه عالمان شیعی در اثبات امامت و ولایت آل الله علیهم السّلام در دو وجهه قرآنی و روائی،به شأن نزول آیات و نیز روایات چندی استناد کردهاند: الف-آیات مبارکهای چون: 1-آیه تطهیر 2-آیه تبلیغ 3-آیه ولایت 4-آیه مباهله 5-آیه مودّت 6-آیه اولو لامر 7-آیه اخوت 8-آیه اکمال 9-آیه شاهد 01-آیه انذار و...
اینک مروری بر شعر فیاض از این منظر: الف-فیّاض به نصّ و عصمت در امامت معتقد است: «در منقبت امیر المومنین علیه السّلام و اثبات ولایت و خلافت آن حضرت: (دیوان،ص 32-72) بود جمع در وی شروط امامت به نص صریح کلام الهی امامت ز عصمت برد استقامت به نص امر عصمت پذیرد تمامی نصوص طهارت ر او هست وارد براهین عصمت در او هست جاری...