چکیده:
آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان از زمان تاسیس اتحاد جماهیرسوسیالیستی شوروی به ناچار زیر پرچم ارتش سرخ کمونیست زیستند و از داشتن هرگونه استقلال در هرزمینه، از جمله نظامی، محروم بودند. البته در این دوران، نگران امنیت خویش هم نبودند، زیرا شوروی ازآنها به عنوان بخشی از خاک خود حفاظت میکرد. اما با فروپاشی شوروی و فراخوانی یا عزیمت سربازانو نظامیان به مسکو و نیز به دلیل ضعف ارتش سرخ و هم چنین خطرات جدیدی که کشورهای مزبور راتهدید میکرد، آنها به فکر تشکیل ارتش و یا بازسازی بقایای بر جای مانده ارتش سرخ برای تامین امنیتخود افتادند. درباره این تحول، سوالاتی مطرح میشود، از جمله این که وضعیت و توان نظامی فعلی اینکشورها چگونه است و تا چه حد میتوانند از امنیت خود پاسداری نمایند؟ مقاله حاضر میکوشد به اینسوالات پاسخ دهد.
خلاصه ماشینی:
مقدمه برای یافتن پاسخ یا پاسخهایی برای سؤالاتی همانند: وضعیت و توان نظامی فعلی کشورهایمسلمان آسیای مرکزی و قفقاز چگونه است و تا چه حد میتوانند از امنیت خود پاسداری کنند؟ و نیزسؤالاتی از این دست، نخست یک برآورد کلی از توان نظامی این کشورها در بخشهای بودجهنظامی، تعداد پرسنل نظامی، رابطه نظامیان و سیاست، عزل و نصب فرماندهان و تکنولوژی نظامی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات اسلامی سپاه و مدرس دانشگاه.
ارائه میشود و سپس سلاحهای سازمانی، پیمانها و پایگاههای نظامی هر یک از کشورهایمسلمان آسیای مرکزی و قفقاز بررسی میگردد: آذربایجان میزان توان نظامی آذربایجان را میتوان از طریق بررسی مؤلفههای زیر جستوجو کرد: برآورد کلی وضعیت نظامی: اطلاعات کلی از وضعیت نظامی آذربایجان به این شرح است: بودجه نظامی این کشور 119 میلیون دلار در سال است.
همچنین طبق پیمان منعقدشده در سال 2002، تقویت روابط بین واحدهای نظامی آمریکا و آذربایجان برای عکسالعمل سریع،توسعه ناوگان نیروی دریایی آذربایجان و استاندارد کردن سیستمهای کنترل در فرودگاهها و فضایآذربایجان، از اهداف دیگر این دو کشور است.
به بیان دیگر، باامضای قرارداد تاشکند در سال 1992، تجهیزات و تسلیحات منطقه نظامی ترکستان (واقع درازبکستان) به ازبکستان رسید و این کشور با کاهش تعداد سربازان خود در ارتش نیروهای مستقلمشترک المنافع، وزارت دفاع را جایگزین وزارت امور دفاعی کرد.
تاجیکستان در پیمانهای زیر مشارکت دارد: 1- امضای پیمان نظامی با آمریکا در اکتبر سال 2001: به موجب این قرارداد پایگاههای هواییکولاب، خجند و قرقان تپه در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داده شده تا در عملیات آزادسازیافغانستان شرکت کنند.