چکیده:
رویکردهای سیاست خارجی آقای دکتر احمدینژاد را در حوزههای دخیل در سیاست خارجی در زمینههای دولت ملی، هویت دولت جمهوری اسلامی، منافع و اهداف ملی، انقلاب اسلامی و نظام بینالملل اینطور میتوان برشمرد:دولت ملی در چارچوب ایدئولوژی و جهان بینی اسلامی- شیعی تعریف میگردد و نه تنها ماهیت سکولار و عرفی ندارد بلکه از سرشتی کاملا دینی و اسلامی برخوردار است. این گفتمان از نظر سیاست اخلاقی به دولت و حکومت مینگرد که تأسیس یک جامعه دینی مبتنی بر اصول و ارزشهای فرازمانی و فرامکانی شریعت اسلام در مرکز ثقل خود دارد. انقلاب اسلامی و آرمانها، اصول و ارزشهای آن یکی از مقدمات بنیادی و یکی از عناصر اساسی تعیین و تعریف کننده هویت ملی ایران است.هویت جمهوری اسلامی ایران حاصل برآیند عنصر «هویت اسلام» «انقلاب اسلامی» و «ایران» است و این عناصر اهمیت و اولویت بیشتری نسبت به «ایرانیت» در تکوین هویت جمهوری اسلامی ایران ایفا میکنند. در دوره آقای احمدینژاد ماهیت و هویت اسلامی- انقلابی جمهوری اسلامی ایران، معنا و مدلول منافع و اهداف ملی آن را نیز تعیین و تعریف میکند. منافع و اهداف ملی هم برحسب ارزشها، آرمانها و اصول اسلامی و انقلاب اسلامی تعریف میگردد. منافع حیاتی، امنیتی و اقتصادی و همچنین منافع معطوف به نظم جهانی و ایدئولوژیک نیز در عرصه سیاست خارجی پیگیری میشود.به علاوه انقلاب اسلامی یک انقلاب ملی و محدود نیست بلکه انقلاب اسلامی ایران ماهیت و هویت فراملی و فرامرزی دارد. انقلاب ایران بر مبنای ایدئولوژی اسلام شیعی استوار است که یک دین و جهان بینی جهانشمول و فراملی است.در عرصه بینالملل انگیزه نخستین انقلاب اسلامی ایران، گسترش ارزشهای مربوط به حاکمیت دین اسلام در جهت استقرار یک جامعه جهانی اسلامی است. از نظر گفتمان حاکم بر این دوره، نظام بینالملل موجود که با نظم بینالمللی اسلامی انطباق ندارد، از مطلوبیت برخوردار نیست. نظم و نظام بینالملل باید به نظام جهانی اسلام تبدیل گردد.یکی از مهمترین اهداف سیاست خارجی دولت نهم، توصیف و تبیین وضع و نظم عادلانه و نظام سلطه جهانی است. از اهداف مهم دیگر دولت نهم در عرصه سیاست خارجی انتقاد نسبت به سازمانهای بینالمللی با هدف تغییر و دگرگونی آن برای استقرار نظم و نظام عادلانه و مطلوب اسلامی است.
خلاصه ماشینی:
"5- توجه و تأکید بیشتر بر نقش مردم و نهادهای مدنی (دیپلماسی مردم محور) دولت نهم بر ضرورت تعامل با ملتهای عدالتخواه در جهان تأکید میورزد؛ چرا که علاوه بر بهرهگیری از بسیج تودهها در داخل به عنوان پشتوانه سیاست خارجی، بر این باور است که تعاملات بین دولتی 2 میتواند جمهوری اسلامی را در تحقق اهداف استقلالطلبانه و ضد سلطهگری یاری رساند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با توجه به ماهیت و اهداف انقلاب اسلامی بیان میدارد: «انقلاب اسلامی برای تحقق برنامه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اسلام در ایران برپا شده و در عرصه روابط جهانی نیز با تکیه بر آموزههای اسلامی، نظام ظالمانه سلطه را رد، و صلح و امنیت و سعادت همه ملتها را پیگیری میکند»(ایران، 30/5/86).
گفتمان اصولگرایی که حول محور دال متعالی «عدالت»، قوام و هویت مییابد و تمامی دالها و مفاهیم را براساس آن معنا و تعریف میکند، اهمیت و اولویت ویژهای برای تحقق و تأمین این هدف راهبردی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران قائل است؛ چون نظم و نظام بینالمللی مستقر و موجود را کاملا ناعادلانه، نامشروع و نامطلوب میپندارد.
در قالب این راهبرد، همانگونه که وزیر امور خارجه تصریح میکند: «یکی از محورهای سیاست خارجی دولت نهم متنوعسازی روابط بینالملل ایران با تأکید بر مقابله منطقی با سلطهجهانی و یکجانبهگرایی و تأمین منافع ملی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق ایجاد ائتلاف در اقصی نقاط جهان است»( دهقانی فیروزآبادی، 1386).
منافع حیاتی، امنیتی و اقتصادی و همچنین منافع معطوف به نظم جهانی و ایدئولوژیک نیز در عرصه سیاست خارجی پیگیری میشود انقلاب اسلامی و آرمانها، اصول و ارزشهای آن یکی از مقدمات بنیادی و یکی از عناصر اساسی تعیین و تعریف کننده هویت ملی ایران است."