چکیده:
بر کسی پوشیده نیست که عصر آهن در مطالعات باستانشناسی ایران جایگاه بس مهمی دارد.در این دوره شاهد ظهور تحولات چشمگیر فرهنگی،اقتصادی،اجتماعی و سیاسی در فلات ایران میباشیم.در باستانشناسی ایران شاخصهای مهم فرهنگی این دوره به ویژه سفالگری،معماری و تدفین به صورت جامع و گستردهای مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته است،لیکن در پژوهشهای مربوط به این دوره ایران،اصولا به فرایند فلزگری آهن در جزئیات پرداخته نشده است.از این نظر تاکنون هیچ نوع تحقیق فراگیر و مستقلی که در بر گیرنده جنبههای مختلف فلزگری آهن در دوره باستان باشد،انجام نگرفته است.این در حالی است که با استفاده از علوم مرتبط با صنعت فلزگری،میتوان مسائل و ابهامات متعددی را در زمینه تحولات فرهنگی این دوره روشن نمود.نوشتار پیشرو قصد دارد نتایج تحقیقات و پژوهشهای انجام گرفته در مورد فلزگری آهن در دوره باستان را ارائه نماید.
خلاصه ماشینی:
"مدارک باستانشناسی حاکی ا زاین امر است که به دلیل خواص مهمتر بهترین مفرغهای همزمان که دارای مقادیر قلع 21-01 درصد بوده و با چکشکاری سرد استحکام یافته بودند:نسبت به اشیاء آهنی اوایل عصر آهن،فلزگران در مقیاس محدود به تولید اشیاء آهنی میپرداختند (Piggot,1989:67 بتدریج با توسعه صنعت فلزگری و پیشرفت تکنولوژگی آهنگری، تولید و استفاده از آهن بعنوان یک ماده سودمند و منفعتآور مورد توجه قرار گرفت.
درست است که بتدریج فلزگران مجرب و کارآزموده با تکرار یکسری اعمال خاص مانند آب دادن43و سخت کردن آهن،روشهایی را برای سخت نمودن آهن و ساخت اشیاء فولادی آموختند که در جریان این روشها بدون اینکه آگاهی داشته باشند،فرایند جذب کربن در داخل اشیاء آهنی صورت میپذیرفت،با اینحال در بعضی مواقع آهن سخت یا همان فولاد که دارای مقدار لازم کربن بود،تولید میشد بدون اینکه فلزگران نسبت به چگونگی تولید سختی آن آگاهی داشته باشند.
در ارتباط با چگونگی تبدیل آهن به فولاد و ترکیب شدن کربن با اشیاء آهنی،علاوهبر روشهایی که اشاره شد روشهای دیگری نیز وجود دارد و به دلیل اینکه احتمال استفاده گسترده از آن روشها در دورهی باستان بعید به نظر میرسد در این نوشتار به آنها اشاره نشد، بعنوان نمونه کونگ دون24به یک روشی اشاره میکند که در اوایل دورهء مستعمرانی آمریکا در میان بومیان آن منطقه مرسوم بوده و بنظر ایشان احتمالا این روش در بین النهرین باستان نیز بکار رفته است."