چکیده:
عنوان وزارت لشکر از ابداعات دوره فتحعلی شاه قاجار است . توسعه روابط خارجی ایران با دولتهای اروپایی جنگهای طولانی ایران با روسیه و عثمانی و لزوم توجه به سازماندهی مناسب تشکیلات نظامی زمینه ایجاد وزارتخانه ای تحت عنوان وزارت لشکر را در این دوره فراهم آورد . ...
خلاصه ماشینی:
"گذشته از آن عضد الدوله درشرح وقایع بعدی بار دیگر از میرزا اسد الله خان برادرمیرزا آقا خان نوری صدر اعظم نام برده است ولی به رغمآنکه منصب وزارت لشکر از مناصب مهم به حسابمیآمده،این بار ذکری از عنوان او نمیکند(عضد الدوله،1355:18).
دکتر نوایی مصحح کتاب فوق نیز در تعلیقات خود و در شرح احوالمیرزا اسد الله خان نوری،از او با عنوان لشکرنویس نام میبرد که در سال1245 ه ق به منصب لشکرنویسباشی ارتقاء یافته است.
همچنیناعتماد السلطنه در وقایع تعیین وزرای چهارگانه توسطفتحعلی شاه،به صراحت از خطای سپهر نام برده و یادآورمیشود که سپهر به آن علت به جای میرزا هدایت وزیر لشکر،میرزا اسد الله نوری را قرار داده که کتاب خود را در عهدصدارت میرزا آقا خان نوری صدر اعظم و فرزند اسد الله نورینگاشته و برای خوشایند صدر اعظم در هرجا که از میرزا اسد اللهنوری نام میبرد،عمدا اسم پدر صدر اعظم یعنی میرزا اسد اللهنوری را به تجلیل ذکر و او را با عنوان وزیر لشکر معرفی میکند(اعتماد السلطنه،1357:55).
از سوی دیگر در ابتدای یک فرمان ازتفویض وزارت عساکر منصور به اسم مقرب الخاقان میرزا نصر اللهملقب به میرزا آقا خان فرزند میرزا اسد الله خان نوری ذکر شده کهاو به منصب نییل و خدمت جلیل لشکرنویس دیوان اعلی سرافرازشده است و در انتهای فرمان به لشکرنویسان گوشزد شده کهوی را لشکرنویسباشی بالاستقلال و الاستقرار و الانفراد بدانند(میرزا محمد منشی،1368:184).
سپهر نیز از تمشیت امور لشکر به دست میرزا آقا خان وزیرلشکر و در هنگامۀ مرگ فتحعلی شاه ذکر کرده(سپهر،1344:184/2)و اعتماد السلطنه نیز با صراحت از تصدی میرزاآقا خان به منصب وزارت لشکر در اواخر سلطنتفتحعلی شاه یاد نموده است(اعتماد السلطنه،1357:234)."