چکیده:
آشنایی با ابعاد مختلف زندگانی امامان شیعه از ضرورتهای روزگار ما است؛ زمانهایکه شیعه پرچمدار حاکمیت دینی و عدالت علوی است. اینکه «امام صادق(ع) تنها یکشخصیت علمی و فرهنگی است یا شخصیت سیاسی هم دارد؟» پرسشی بود که نگارنده رابر آن داشت تا بار دیگر با این نگاه زندگانی امام را بازخوانی کند. دستاورد این مطالعهاین نظریه است که تمام فعالیتهای علمی و فرهنگی امام قطعهای از جدول (پازل)بزرگ سیاست ناب الهی حضرت بوده است. امام باتوجه به شرایط ویژه دوران خود،سیاست عدم قیام مسلحانه علیه حاکمان جور و در مقابل، ایجاد نهضت بزرگبیدارگری توده شیعه و آشنا کردن آنان با حقایق اسلامی و ولایت جانشینان برحقپیامبر اعظم(ص) را در پیش گرفت. حضرت برای اجرای این سیاست کلان ازراهبردها و شیوههای خاصی بهره گرفت که عبارتند از: نهضت بزرگ تولید علم،مبارزه با فرقه گراییها، موضعگیری در برابر خلفا و مبارزان سیاسی و تقیه.
خلاصه ماشینی:
اینکه «امام صادق(ع) تنها یکشخصیت علمی و فرهنگی است یا شخصیت سیاسی هم دارد؟» پرسشی بود که نگارنده رابر آن داشت تا بار دیگر با این نگاه زندگانی امام را بازخوانی کند.
حقیقت آن است که امام صادق(ع) همانند همه امامان معصوم شیعه سیاست ناب الهی و دینی را در روزگار خود به یادگار نهادهاند که آشنایی با آن، الگوی کامل و ایده آلی است برای شیعیان و علاقهمندان به حضرت تا از این بعد زندگانی امام خود پیروی نموده و این سیره پاک حضرت را نیز چراغ راه خود قرار دهند.
. مطالعه فرازهای مختلف زندگانی امام صادق(ع) ما را به این نظریه رهنمون میشود که فعالیتهای فرهنگی و علمی حضرت قطعهای است از جدول (Pazel) بزرگ حیات سیاسی حضرت و راهبرد و شیوهای برای تحقق استراتژی کلی سیاسی حضرت در مواجهه با حکام جور.
این نوشتار ابتدا به این پرسش توجه نموده است که چرا امام صادق(ع) با توجه به اضمحلال حاکمیت اموی و عدم استقرار حاکمیت عباسی واعلام آمادگی برخی از سران و عوامل حاکمیت عباسی مثل ابوسلمه خلال برای انتقال قدرت به حضرت، به قیام مسلحانه برای برپایی حکومت ایدهآل اسلامی اقدام نکرد؟ سپس باتبیین سیاست استراتژیک امام باتوجه به مقتضیات زمانی، راهکارهایی را که امام برای تحقق آرمان خود در پیش گرفت برمیشمرد.
پرسش کلیدی این است که امام صادق(ع) در برهههای مختلف حیات سیاسی خود ـ دوران اموی، فترت میان دوره اموی و عباسی و دوره عباسی ـ که تحت نظر حاکمان ظالم «سیری در سیره ائمه اطهار»، مرتضی مطهری، چاپ ششمصدرا، قم137.