چکیده:
نوشتار حاضر، وضعیت و ساختار نظامی حکومت آل بویه را بررسی کرده است. از دیدگاه
صاحب مقاله، جنبه توسعه طلبانه دولت آل بویه – که خود براساس قدرت نظامی شکل یافته
بود - و نوع ساختار ترکیبی سپاهیان آنها از عوامل مهم تطور جنبه نظامی بویهیان به
شمار میآید. در این پژوهش، توضیحات دقیق و عالمانهای از سازوبرگها و ادوات نظامی
آن دوره، شیوه جنگ آوری سپاه، عرض سان بینی از سپاه، نحوه پرداخت حقوق و مستمری
سربازان و فرماندهان و نیز چگونگی ساختار نظامی آل بویه در مقایسه با دولتهای
مجاور و قبل و بعد از آن براساس منابع دست اول تاریخی، آورده شده است.
در این میان از واگذاری املاک اقطاعی (تیولی) به نظامیان، در ازای خدمات نظامی و به
ویژه در زمان رکود مالی حکومت، به تفصیل بحث شده است.
خلاصه ماشینی:
"[3] بسیاری از این مورخان اسلامی در زمانی مینوشتند که کوششهای سیاسی شیعه در قرن دهم برای رسیدن به حکومت، به شکست انجامید یا منجر به خشونتها و درگیریهای غیر مشابهی از جانب فداییان اسماعیلی گردید و این مورخان از آل بویه – که بیشترین شهرت را در امارات دیلمی داشتند – جانبداری نمیکردند؛ چه این که نسل اول رهبران نظامی دیالمه؛ همچون لیلی بن نعمان، ماکان بن کاکی، اسفاربن شیرویه، مرداویج پسر زیار و سه برادر بویهی: علی، حسن و احمد – که بعدها به عمادالدوله، رکن الدوله و معزالدوله ملقب شدند – بدوی و نافرهیخته بودند و ویرانگریهای سختی بر غرب ایران و عراق؛ یعنی بلاد کهن و متمدن اسلامی، وارد آوردند.
در سیاههای که هلال صابی از هزینههای اداری خلافت [عباسی] در دوران معتضد (289 – 279ه / 902 – 892م) به دست داده، به شماری از سربازانی که در سالن پذیرایی قصر به صف ایستاده بودند[20] اشاره شده است و شکی نیست که این افراد، هسته پیاده نظامی را که در مصادر متاخر از آنها یاد شده تشکیل میدادند[21] و در میان آنها سربازان دیالمه و طبرستانی که از جانب دیلم و طبرستان آمده بودند، حضور داشتند.
[56] در سال 388 ه / 998 ، صمصام الدوله، والی فارس وکرمان، سفارش کرد که برای تمامی دیالمه در مناطق تحت نفوذش شناسنامه‌ای تهیه کنند تا همواره اصل و نسب آنها خالص باقی بماند و خارجیان و آنهایی که دراصل و نسب آنها تردید باشد حذف شوند، هدف امیر از این کار این بود که تا حد امکان اصناف دیگر و غیر دیلمی را از تیولاتش جدا سازد و در نتیجه، منابع ویژه ثروت خود را افزایش دهد."
(
, 
, 
)
