چکیده:
ساماندهی روستاهای پراکنده ازجمله استراتژیهای کارآمد در برنامهریزی توسعه و همچنین محوریترین الگوی توسعهء فضایی-کالبدی نواحی روستایی است.این استراتژی بر دو هدف عمدهء «بهینه کردن مکانها»و«بهینه کردن کارکردها»مبتنی است و درصدد ارائه الگوی بهینهای از نظام استقرار فضایی مکانها و کارکردهای متناسب با آن است.
درواقع ساماندهی روستایی از طریق شناخت ساختارهای محیطی،اقتصادی،اجتماعی و فضایی-کالبدی نواحی روستایی،امکانپذیر خواهد بود؛که با تجزیه و تحلیل این ساختارها و کارکردها،میتوان کانونهای جمعیت و فعالیت مجموعهای از روستاها را در یک نظام سلسله مراتبی ساماندهی نمود،تا از این طریق کارایی و بازدهی فعالیتها و سکونتگاههای روستایی بهینه گردد و توسعهء آنها شتاب گیرد.
ناحیهء روستایی کورین زاهدان برمبنای استراتژی فوق الذکر مورد مطالعه قرار گرفت و پس از تحلیل یافتهها،این ناحیه به حوزههای عملکری با توجه به زمینههای مختلف محیطی،اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی،و نهایتا فضایی-کالبدی و سایر عناصر و مؤلفههای مؤثر بر آنها تقسیمبندی و در مجموع چهار حوزهء کاملا مشخص«سر جنگل،شورو،دومک و بالاخره قلعه بید»در آن شناسایی و تعیین گردید.در تحلیلهای بعدی از مجموع 417 نقطهء روستایی این ناحیه،9/35 درصد آنها ناپایدار،7/24 درصد پایدار و بالاخره 5/39 درصد نیز ایستا ارزیابی گردید.
نهایتا از مجموع الگوهای ساماندهی مطرح شده در این مطالعه سه الگوی«تجمیع،ادغام و بالاخره توسعه و تجهیز»روستاهای ناحیه مورد مداقهء بیشتر قرار گرفت و برپایهء آن یک کانون (*)این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی:«طرح تجمیع و ادغام روستاهای پراکنده دهستان کورین»است که با همکاری اینجانب و جمعی دیگر از همکاران دانشگاهی شامل آقایان دکتر جعفرپور،دکتر تقوایی،آقای بذرافشان و آقای شریفیکیا انجام شده؛و اعتبارات طرح را جهاد سازندگی سیستان و بلوچستان فراهم نموده است.
تجمیع،دو کانون ادغامی و ده کانون مستعد توسعه و تجهیز مشخص و مکانگزینی گردیدهاند.چگونگی مطالعات تفصیلی و تجزیه و تحلیلهای انجام شده در متن اصلی مقاله آمده است.
خلاصه ماشینی:
"محوریترین الگوی توسعهء فضایی-کالبدی نواحی روستایی است.
منطقه از دیگر خصیصههای طبیعی این ناحیه است(ابراهیمزاده،1375:21-1).
سبب ایجاد امنیت نسبی در منطقه و به دنبال آن رونق یکجانشینی و شروع فعالیتهای کشاورزی در این ناحیه گردید؛و بنیان اولیهء تعدادی از نقاط مسکون
به دنبال داشت،که این خود سبب تحولی وسیع در ساختارهای فضایی و جمعیتی آن
ساختار فضایی ناحیه متأثر از ساختارهای محیطی و انسانی-اجتماعی آن است.
فضایی خاص برای ناحیه شده است،که کوچکی حجم جمعیتی نقاط،توزیع و پراکنش
پخشایش این نقاط در سطح ناحیه مطلوب بوده است و حد اکثر فاصله یک نقطه با نقطهء دیگر
فضا و فاصلهء نقاط از همدیگر پس از انتخاب عاملها و زیرعاملها برای تعیین و ارزیابی شرایط موجود و آتی
این محاسبات برای تمام عناصر کیفی و کمی انجام شد و لذا مجموعه زیرعاملها
دادهها در این مرحله و تعیین درجهء اثرگذاری هریک از عاملها و زیرعاملها در نظام پایداری نقاط روستایی در ابتدا مجموعهء عوامل و زیرعاملهای اثرگذار در این نظام در
اثرگذاری و درجهء اهمیت هر عامل در نظام پایداری نقاط امتیاز میگیرند؛که این
نقطه در مورد هر عامل یا زیرعامل با دیگر نقاط و میانگین ناحیهای را معرفی مینماید.
لذا معرفی این زمینهها به منظور استفاده از آن در نظام برنامهریزی آتی میتواند از
حجم جمعیتی نقاط و فقدان امکانات و خدمات از اصلیترین عوامل آن بوده است.
استراتژی ادغام نقاط روستایی در سطح دهستان به سبب وجود تعداد زیادی از
لذا تعداد کثیری از نقاط روستایی در حوزه میانی دهستان(شورو و کورین)نسبت به ادغام دو شهرک جدید التأسیس"