هنر و معماری مساجد به کوشش دبیرخانه ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون های فرهنگی هنری مساجد) مقاله

معماری ایران،بیزانس و تا حدی معماری شمال آفریقا،الگوی‌ معماری مساجد اسلامی شدند،هرچند مساجد به عنوان بناهایی مذهبی با کارکردی مشخص،از ویژگی‌های خاص خود برخوردار بودند. از قدیمی‌ترین مساجد همچون مسجد جامع فهرج و مسجد تاریخانه‌ی دامغان‌ که هردو مربوط به قرن دوم هجری هستند و گسترش مساجد در قرون سوم و چهارم و هم‌چنین دولت سلجوقی و وزیری باکفایت چون خواجه نظام الملک، پیشرفت‌های عمده‌ای در حوزه‌ی معماری ایران به وجود آمد. آن‌گاه ایلخانیان و مساجدی چون مسجد جامع ورامین، ارگ علیشاه،مجموعه‌ی شیخ عبد الصمد نطنزی و بایزید و دولت شیعه‌ی صفوی‌ که بناهای معماری زیادی از خود بر جای گذاشت. گسترش استفاده از طرح چهار ایوانی در بنای مساجد و کاشی خشتی به جای کاشی معرق از ویژگی‌های این دوره‌ است. مساجد شیخ لطف اللّه و مسجد امام اصفهان نمونه‌های زیبایی از هنر معماری‌ این دوره است.