چکیده:
عبد الرحمان از شاعران و عارفان و دانشمندان نامی سده نهم هجری در آثار منظوم و منثور خود از بزرگداشت پیشوایان معصوم شیعه فروگذار نبوده است و در انی باره به خوبی از عهده برآمده است قصیده زیر نمونهیی از عرض ادب او به پیشگاه امیر المؤمنین علی علیه السلام است کوششی اندک برای توضیح دشواریها و استخراج آیات و احادیث آن، انجام یافت به امید آنکه برای دانشجویان گرامی بیبهره نباشد.
خلاصه ماشینی:
"برای آگهی بیشتر از سرودههای حسان در ستایش امیر المؤمنین علی علیه السلام نگاه فرمایید به«خوارزمی،مناقب،631-بسط ابن جوزی،تذکرهء 33 و 62»لزومی نمیبینم که در این مقدمه شواهدی از دیگر شاعران نامور سده نخست بیاورم که روانشاد شیخ عبد الحسین امینی بسیار شایسته از عهده آن برآمده است و خداوند متعال آن بزرگ مرد را قرین آرامش جاودانه بدارد.
عبد الرحمان جامی چهره نامدار سدهء نهم هجری و درگذشته به سال 898 هجری است(ذبیح الله صفا،گنجینهء سخن،6/56)او با آنکه شیعه نبوده است به هنگام رفتن به حج و اقامت در عراق قصیدهیی ملمع در ستایش علی علیه السلام سروده است که دشوارهایی در آن به نظرم رسید و توضیح آن را برای دانشجویان گرامی بیبهره ندیدم به ویژه که چند مصراع آن عربی است و میتوان آن را ملمعگونه دانست،برای شعر ملمع و چگونگی آن نگاه فرمایید به(وطواط،حدایق السحر،36-همایی،فنون و صناعات ادبی،641)و پوشیده نماند که به همان اندازه تفاوت میان گلستان و بهارستان میان ملمع سعدی و ملمع جامی تفاوت دیده میشود و یادآور این مثل است که«میان ماه من تا ماه گردون......
در بیت هیجدهم میان کلمه کشف در مصراع نخست و کشف در مصراع دوم که به معنی لاک پشت است جناس تام است و«لو کشف»برگرفته از سخن حضرت امیر المؤمنین علی(ع)است که فرموده است«لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا»و نخستین کلمه از صد کلمهیی است که جاحظ دانشمند سده سوم هجری از سخنان کوتاه علی علیه السلام برگزیده است و ثعالبی نسشابوری هم آنرا در صفحه 82 کتاب الاعجاز و الایجاز آورده است و رشید وطوط آنرا به نثر و نظم فارسی برگردانده و گفته است«اگر وابرند پوشش را نیفزایم من در یقین»و این دو بیت را هم سروده است: حال خلد و حجیم دانستم به یقین آنچنانکه میباید گر حجاب از میانه برگیرند آن یقین ذرهیی نیفزاید مراجعه فرمایید به«مطلوب کل طالب ص 3 و صد کلمه عادل بن علی ص 631، نشریه دانشکده الهیات مشهد،شماره بیست و چهارم،پاییز 6531 خورشیدی»و در این صورت نمیتوان به گفته سراج در کتاب اللمع اعتماد کرد."