چکیده:
برآورد رواناب حاصل از بارش های جوی، پایه و مبنای مطالعات بسیاری از طرح های مختلف توسعه و بهره برداری از منابع آب را تشکیل می دهد؛ بنابراین اندازه گیری و محاسبه آن به دلیل تنگناهای محیطی، همواره دارای مشکلات فراوانی می باشد. بررسی مولفه اغلب روش ها و مدل های هیدرولوژیکی نشان می دهد که به دلیل عدم دقت و یا فقدان داده های آماری، در اثر تغییرپذیری الگوهای بارش و دیگر مسائل محیطی، ضرایب آنها بعضا دارای خطا می باشد. امروزه با ترکیب مدل ها و روش های تجربی در روش سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می توان بسیاری از ضرایب مجهول آنها را جهت محاسبه روناب به دست آورد. برای بررسی این موضوع، حوضه آبخیز رودخانه کشکان به مساحت 9275.66 کیلومتر مربع واقع در استان لرستان (ناحیه جنوب غربی ایران) به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است و برای دستیابی به اهداف آن، نخست داده های بارندگی سالیانه به مدت 32 سال (1375-1343) استخراج شده و آنگاه جهت تحلیل مکانی داده ها با الگوریتم های GIS مدل نقشه های همباران تهیه شده است. هدف از مطالعه آن، آزمون نتایج این نقشه ها برای محاسبه بارندگی ناحیه ای و بارش موثر جهت به کارگیری در مدل های شبیه سازی بارش - رواناب می باشد. بررسی نتایج این مطالعه نشان می دهد که ضریب همبستگی میان داده های محاسباتی و مشاهداتی (بارندگی - رواناب) سالیانه برای زیرحوضه های این منطقه بین 97.5 تا 99.99 درصد می باشد. از این نظر الگوی نقشه های همباران با روش مذکور به عنوان مطمئن ترین شیوه جهت محاسبه بارندگی در مطالعات منابع آب توصیه می گردد .