چکیده:
اسناد تاریخی یکی از مهمترین منابع مورد استفاده برای هر پژوهشگر میباشد.گسترهی اسناد تاریخی میتواند شامل:فرمانهای حکومتی،شجرهنامهها،وقفنامهها،عقدنامهها و نظایر آن باشد. هر سند تاریخی از جنبههای گوناگون اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی،نظامی و ادبی قابل بررسی و تجزیه و تحلیل است.یکی از ویژگیهای اینگونه اسناد بررسی جنبهی تاریخی آنها و اطلاعات منحصر به فردی است که از اینگونه مدارک استخراج میشود.در این مقاله متن فرمان مورخ 1274 هـ ق ناصر الدین شاه قاجار به امیر اسد الله خان(حسام الدوله اول)مورد بازخوانی و بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"نکتهی دیگر اینکه در متن فرمان از احتمال حملهی دشمن خارجی بحث به میان آمده و این احتمال داده شده که کشور از سمت سیستان مورد هجوم دشمن خارجی واقع شود،که این مسئله خود جای بحث و بررسی مفصل دارد و باید این احتمال را در نظر داشت که اگر چنین تجاوزاتی احتمال وقوع داشته به چه دلیل و عواملی بستگی داشته و آیا دست استعمارگر پیر، یعنی انگلیس در کار نبوده؟ مسئلهی مهم دیگر که از متن نامه استنباط میشود لحن آمرانه و هشدار شدید اللحن ضمنی است که از سوی ناصر الدین شاه به حسام الدوله،داده شده که،چنانچه در اجرای این دستور از وی کوتاهی و قصوری سر زند بایستی پاسخگو باشد."