چکیده:
پس از تجربه ناکام مربوط به عدم اجرای قانون شورای دولتی مصوب 1339،قانون اساسی جمهوری اسلامی به شرح اصول یکصد و هفتادم و یکصد و هفتاد و سوم،گام بلندی را در تأسیس یک مرجع قضایی ویژه برای رسیدگی به دعاوی مردم علیه مأموران و واحدهای دولتی برداشت.قوانین عادی و مقررات مختلفی نیز برای تسهیل آرمان یاد شده به تصویب رسیدهاند که هریک از آنها بیانگر تلاش برای ارتقای سطح دادرسیها و توفیق شهروندان برای اقامه دعوا علیه دولت بوده است.
قانون جدید دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی-که برخی مواد آن نیز با دخالت مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب نهایی رسیده است-در مقام مرتفع ساختن مشکلات اجرایی دیوان و استفاده از تجربه نزدیک به سه دهه حضور موثر آن مرجع در نظام قضایی کشور،میباشد.در نوشتار پیشرو،ضمن تأکید بر شأن قضایی دیوان،با رویکردی انتقادی به قانون جدید،برخی وجوه مثبت و منفی آن را برمیشماریم.
خلاصه ماشینی:
"قانون جدید دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی-که برخی مواد آن نیز با دخالت مجمع
کلید واژه:قانون اساسی،قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1360،قانون جدید حقوق شهروندان،تحولات مثبت،
قانون جدید دیوان عدالت اداری پس از مدتها بحث و مذاکره،مجموعا در سه فصل و چهل و نه ماده به
نوشتار خواهیم کوشید ابعاد مختلف تحول یاد شده را مورد نقد و بررسی قرار دهیم:مبحث اول:دیوان عدالت اداری؛نهادی اداری یا مرجعی قضایی؟
بدانیم که دیوان عدالت اداری در شمار مراجع قضایی به شمار میرود یا صرفا یک مرجع اداری،محسوب میگردد.
کنترل اعمال اداری دولت و یا عنوان(دیوان عدالت اداری)در قوانین مربوطه،موجب شده باشد که این مرجع در
تصمیمات صادره از دیوان عدالت اداری حتی آرای هیأت عمومی آن مرجع،حتما باید در دیوان عالی کشور-به
آرای شعب دیوان عالی کشور میداند و بهعنوان قانون مادر باید در سایر اجزاء دستگاه قضایی مورد الهام قرار
گیرد-همچنانکه در قوانین و مقررات قبلی دیوان عدالت ادای نیز اینگونه بوده است20-لیکن قانون جدید در
قوانین و مقررات قبلی،ر ک:مقاله نگارنده،زیر عنوان«ضمانت اجرای آرای صادره از دیوان عدالت اداری و چالشهای آن»درج در شماره-
میشود،البته قانون جدید،شأن یک مرجع قضایی بدوی نیز برای شعب یاد شده،قائت شده است!39
برخی آرای صادره از شعب است که به دلیل صدور رأی هیأت عمومی دیوان،عدم صحت آنها،احراز شده باشد.
مفاد ماده 19 دائر بر بیان موارد صلاحیت هیأت عمومی دیوان است و از آنجا که یکی از وظایف کلیدی این
است آنکه دیوان عدالت اداری به شأن و جایگاه شایسته خود در نظام قضایی کشور دستیافته و در ایفای نقش"