چکیده:
شناسایی اقشار آسیب پذیر و خانوارهای دریافت کننده پرداخت های انتقالی دولت مرحله ای مهم در راهکار هدفمند کردن یارانه ها است. لذا در این مقاله ضمن تعریف هدفمندی، روش ها و مراحل مختلف آن شرح داده شده، جایگاه شناسایی در آن ها مورد تاکید قرار گرفته و نیازهای اطلاعاتی شناسایی در سیستم های مختلف هدفمندی بر شمرده می شود. سپس «آزمون وسع» و «آزمون تقریب وسع» به عنوان تکنیک های متداول شناسایی فردی و خانواری بیان می شوند. آنگاه با بیان نقاط ضعف تکنیک آزمون تقریب وسع، آزمون «شناسایی دو مرحله ای» با استفاده از تکنیک «طبقه بندی درون زای خانوار» معرفی و برای داده های خام بودجه خانوار مناطق شهری ایران مورد سنجش قرار می گیرد. نتایج حاصل از به کارگیری تکنیک فوق حاکی از طبقه بندی خانوارها به پنج گروه متفاوت و استخراج ویژگی های متنوع سرپرست خانوار (جنسیت، وضعیت زناشویی و وضعیت اشتغال)، اعضای خانوار (ترکیب سنی، جمعیت، تعداد شاغلین و وضعیت تحصیلی)، محل سکونت (نحوه تصرف، سطح زیربنا، تعداد اتاق و نوع اسکلت) و نهایتا مخارج (کل، خوراکی و کالاهای بادوام) برای هر یک از گروه های پنج گانه است که علاوه بر رفع نقاط ضعف آزمون تقریب وسع، امکان سیاست گذار را در انتخاب یک یا ترکیبی از سیستم های هدفمندی به میزان قابل توجه ای افزایش می دهد.