چکیده:
کندوکاو برای شناسایی مسایل نظام های آموزشی و انجام پژوهش جهت شناخت پدیده های آن بر پایه دیدگاه های فلسفی معرفت شناختی و انتخاب روش تحقیق انجام می شود برای این منظور پژوهشگران، به طور ضمنی یا آشکار، یک دیدگاه فلسفی را مفروض داشته و مبتنی بر آن، نحوه گردآوری داده ها، تنظیم، تلخیص و چگونگی تحلیل شواهد را تعیین می کنند. از این رو، انتخاب روش تحقیق برای پی بردن به ناشناخته ها، بر پایه دیدگاه های فلسفی به عمل می آید. روش های تحقیق کمی مبتنی بر دیدگاه اصالت تحصلی است و روش های تحقیق کیفی بر سه دیدگاه دیگر استوار است. از آنجا که روش های تحقیق کمی و کیفی به تنهایی نمی توانند پیچیدگی های مسایل و عناصر تشکیل دهنده نظام های آموزشی را بدون اریبی مورد مطالعه قرار دهند، ترکیب این روش ها مورد استفاده قرار گرفته و از آن تحت عنوان روش های تحقیق آمیخته یاد شده است. در دهه گذشته استفاده از روش های تحقیق آمیخته گسترش یافته است. براین اساس، در این مقاله، به سوال های زیر پاسخ داده شده است: (الف) تحقیق آمیخته چیست، ویژگی های آن کدام اند و چه کاربردی دارد؟ (ب) مراحل انجام یک طرح تحقیق با روش های تحقیق آمیخته کدامند؟
خلاصه ماشینی:
"mixed methodology همانطور که در بالا اشاره شد،یکی دیگر از ویژگیهای پژوهشهای آمیخته، توالی استفاده از روشهای تحقیق کمی و کیفی است پژوهشگر از نظر زمانی می تواند دادههای کمی و کیفی را بهطور همزمان یا به توالی،یکی پس از دیگری، گردآوری کند این امر میتواند به یکی از سه حالت زیر رخ دهد:1-ابتدا دادههای کمی گردآوری،سپس به گردآوری دادههای کیفی پرداخته شود 2-ابتدا دادههای کیفی گردآوری،پس از آن به گردآوری دادههای کمی پرداخته شود 3-هر دو نوع دادههای کمی و کیفی در یک زمان گردآوری گردد هریک از حالتهای سهگانهی یاد شده را در عمل میتوان به شرح زیر ملاحظه کرد: الف اگر هدف تحقیق آن باشد که پژوهشگر پدیدهای را تبیین کند،ضرورت آن است که ابتدا دادههای کمی گردآوری شود،سپس با گردآوری دادههای کیفی ابعاد مختلف این پدیده با تفصیل بیشتری آشکار گردد برای مثال:به منظور بررسی پدیدهی اعتیاد دانشآموزان دبیرستانی،پژوهشگر ابتدا به گردآوری دادههای کمی درباره میزان اعتیاد دانش آموزان دبیرستانی،و متغیرهای کمی فردی و خانوادگی آنان میپردازد با انجام این امر،پژوهشگر تصویری کمی از مشکل اعتیاد دانشآموزان به دست میدهد پس از آن با گردآوری دادههای کیفی(از طریق روش تحقیق برخاسته از دادهها)،به درک مشکل و چگونگی رخ دادن آن میپردازد ب در صورتی که پژوهشگر بخواهد برای بررسی وضعیت موجود یک مسئله،به تدوین یک ابزار اندازهگیری پرداخته و به مشاهدهی متغیرهای کمی بپردازد،لازم است در مرحلهی اول،دادههای کیفی را گردآوری نماید تا زمینه لازم برای ساخت ابزار اندازهگیری فراهم شود و سپس در مرحلهی بعد با استفاده از ابزار یاد شده،دادههای کمی را گردآوری نماید برای مثال،چنانچه هدف پژوهشگر آن باشد که مشکلات فضاهای آموزشی را در مدارس مورد بررسی قرار دهد،ابتدا با استفاده از روش مصاحبهی گروههای کانونی به گردآوری دادههای کیفی میپردازد تا براساس آنها به شناسایی حیطههای اصلی مشکلات پرداخته و پرسشنامهی طرح تحقیق را تدوین کند پس از آن،با انجام روش تحقیق توصیفی-پیمایشی،دادههای کمی را گردآوری مینماید ج پژوهشگر برای درک بهتر یک مسئله،با استفاده از منابع مختلف،دادهها را به هم مرتبط میکند؛به عبارت دیگر با بهم تنیدگی دادههای کمی و کیفی به تطابق همگونی آنها میپردازد،به طوری که بهنحو بهتری به موقعیت نامعین پی برد در این صورت دادههای کمی و کیفی را همزمان گردآوری میکند؛برای مثال،در بررسی نیازهای آموزشی مدیران دبیرستانهای یک منطقه،پژوهشگر با اجرای یک پرسشنامه به گردآوری دادههای کمی درباره فعالیتها و کنشهای مدیران دبیرستانها می پردازد همزمان با آن،از طریق یک مطالعهی موردی ضمن توجه به چارچوب نظری مدیریت آموزشی،فعالیتها و کنشهای مدیران چند مدرسه را دربارهی عوامل نظام دبیرستان،در یک مدت زمان نمونه از فعالیت دبیرستان،مشاهده میکند و دادههای کیفی دربارهی آنها را گردآوری مینماید سپس با به هم تنیدن این دادهها،به تحلیل میزان تطابق کنشهایی که مدیر باید انجام دهد با کنشهایی که در عمل مشاهده میشود،میپردازد سرانجام با استفاده از این تحلیل،نیازهای آموزشی مدیران استنباط میشود(بازرگان و مرادی،4731) 3."