بررسی دیدگاه ابن سینا در باب تعلیم و تربیت (مبانی، اصول، اهداف، محتوا، روش) مقاله

مبانی، اصول، اهداف، محتوا و روش های تعلیم و تربیت، همواره از مهم ترین مسایلی بوده است که در عرضه علوم تربیتی مورد توجه قرار گرفته است. درباره این ابعاد از تعلیم و تربیت، میان صاحب نظران و مربیان بزرگ توافق نبوده است. در میان اندیشمندان اسلامی، ابن سینا به عنوان فیلسوف مکتب مشا نه تنها دارای آرای مستقیمی در این موارد است، بلکه به نظر می رسد که با توجه به متون گوناگونی که از اندیشمند در دسترس است، بتوان به دلالت هایی که بتواند برای پژوهشگران و علاقه مندان مفید واقع شوند دست یافت. به امید آن که این تحقیق بتواند بابی نو برای پژوهش و اندیشه ورزی در مورد این فیلسوف و مربی گران قدر بگشاید.

"آن‌گاه عزم خود را برای تعلیم جزم کند و بدین‌ترتیب از تضییع وقت‌ شاگرد دورتر باشد(ابن سینا،تدبیر منزل،84) امروزه نیز در تعلیم و تربیت،در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی از لحاظ استعداد و علاقه شاگردان در آموزش بسیار اهمیت دارد،به‌طوری‌که متخصصان تعلیم و تربیت‌ تلاش کرده‌اند تا آزمون‌ها و تکنیک‌های گوناگون را برای یافتن این‌گونه تفاوت‌ها طراحی کنند،هرچند که ابن‌سینا از بیان علل و اسباب این علاقه‌ها،گزینش‌ها در شاگردان اظهار ناتوانی می‌کند و معتقد است که این امور از دایرهء فهم آدمی خارج است‌ و تنها خداوند از رمز و راز آن‌گاه است. از سویی دیگر،باتوجه به ابعادی دیگر که در متون ابن‌سینا به چشم می‌خورد، می‌توان در زیر چتر هدف نهایی قرب الهی،به اهدافی دیگر نیز اشاره کرد که در این‌جا به تحلیل آن‌ها می‌پردازیم: الف)اهداف جسمانی:ابن سینا برای پرورش بعد جسمانی انسان،همچون بعد روحی اهمیت خاصی قایل شده است. او نه تنها باید زمینه‌های استعداد و آمادگی متعلمان را تشخیص دهد،بلکه باید شناسایی کند که متعلمان چه امکانات و لوازمی برای تحصیل دانش و حرفه دارا هستند(همان،04-93) به‌طور کلی می‌توان گفت که ابن سینا می‌خواهد که معلم خردمند و دیندار و دانا در کار تربیت اخلاقی و ماهر در آموزش کودکان،و با وقار و فروتن و دور از هرگونه‌ سبک سری باشد و در حضور کودکان نه چندن سخت‌گیر و انعطاف‌ناپذیر باشد، بلکه خوش رفتار و هوشیار و جوانمرد و پاکیزه و منزه باشد. در زمینه روش‌ها نیز در این تحقیق تلاش شده است که باتوجه به زندگی‌نامه‌ علمی ابن سینا و روابطی که وی به‌عنوان یک مربی بزرگ مسلمان با مربیان خود داشته‌ است،روش‌هایی در تعلیم و تربیت استنباط شود."