خصوصی سازی در آموزش عالی: اهداف، روش ها، تأمین مالی و تحلیل هزینه مقاله

خصوصی‌سازی پدیده‌ای عمومی و تاریخی است که در نتیجه تغییر بافت فعالیت‌ها،حمایت‌ها و آثار بخش دولتی و خصوصی به وجود می‌اید.در یک تعریف کلی،خصوصی‌سازی عبارت‌ است از:انتقال و تفویض وظایف دولتی به نیروهای بازار یا به عبارت دیگر مسئول کردن مردم در فعالیت‌های اقتصادی.هدف از این مقاله توضیح و تحلیل فرایند خصوصی‌سازی در مسیر تداوم و توازن عوامل متعدد دولتی-خصوصی است.در ابتدا اهداف و مهم‌ترین شکل‌های‌ خصوصی‌سازی در بخش آموزش عالی شامل آزادسازی،دریافت شهریه تحصیلی،انتقال‌ مالکیت،ارائه خدمات آموزشی به وسیلهء مؤسسات خصوصی و استفاده از روش‌های تجاری‌ بررسی شده و در ادامه به بحث تأمین منابع مالی در آموزش عالی و سرانجام تحلیل هزینه در آموزش عالی پرداخته می‌شود.این مقاله با توجه به اهمیت آموزش و تأثیر فراوان آن بر توسعه‌ اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و نیز رشد تقاضا برای خدمات آموزشی و محدودیت‌های دولت‌ دراین‌باره،به دنبال تبیین فرایند خصوصی‌سازی است.

در ابتدا اهداف و مهم‌ترین شکل‌های‌ خصوصی‌سازی در بخش آموزش عالی شامل آزادسازی،دریافت شهریه تحصیلی،انتقال‌ مالکیت،ارائه خدمات آموزشی به وسیلهء مؤسسات خصوصی و استفاده از روش‌های تجاری‌ بررسی شده و در ادامه به بحث تأمین منابع مالی در آموزش عالی و سرانجام تحلیل هزینه در آموزش عالی پرداخته می‌شود. این مقاله با توجه به اهمیت آموزش و تأثیر فراوان آن بر توسعه‌ اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و نیز رشد تقاضا برای خدمات آموزشی و محدودیت‌های دولت‌ دراین‌باره،به دنبال تبیین فرایند خصوصی‌سازی است. 1 خصوصی‌سازی در آموزش عالی افزایش جمعیت،رشد تقاضا برای خدمات آموزشی و محدودیت‌های منابع دولتی در امر آموزش عالی همانند سایر موارد موجب شده که دولت‌ها در این حوزه آموزشی،علاوه بر (1). در سال‌های اخیر دولت برای کاهش هزینه‌های آموزش عالی،طرحی با عنوان«طرح مشارکت‌ در آموزش عالی»به اجرا گذاشته است که براساس این طرح،شهریه دانشجویان داخل با تأخیر و در آینده به نسبت درآمد از طریق افزایش مالیات بر درآمد پرداخت می‌شود. این آمار خود گویای یک موفقیت قابل توجه در عرضه خدمات آموزش عالی به وسیله بخش غیر دولتی و حمایت و استقبال خانواده‌های ایرانی از آن است. متغیر بعدی-که اهمیت پژوهش را اندازه‌گیری‌ می‌کند و هزینه‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد-مؤسساتی هستند که در امر پژوهش‌ فعال‌ترند،این مؤسسات از هزینه متوسط بالاتری نسبت به دیگران برخوردارند؛اما این‌ موضوع فقط در سطح 10 درصد احتمال از اهمیت برخوردار است. علاقه و تمایل دولت‌ها به خصوصی‌سازی به‌طور عمده از هزینه‌های بالا و فزاینده‌ آموزش عالی ناشی شده است و شهریه دانشجویی و فروش کالاها و خدمات فکری‌ می‌تواند به عنوان جایگزینی برای اعتبارات دولتی یا حد اقل برای افزایش‌های بعدی در سطح اعتبارات دولتی باشد.