چکیده:
قطعا یکی از جنبههای مهم شخصیت ابن سینا که در سایهی شهرت و اهمیت او در حکمت و طب از نظرها پنهان مانده توانایی شگرف او در شاعری و سخنوری است.سیرهنویسان فضائل ابن سینا را در انواع علوم و فنون مدنظر قرار داده و در باب فلسفه،منطق،طب و غیره حق مطلب را ادا کردهاند.اما با اینکه اشعار بسیاری به فارسی و عربی از شیخ الرئیس به جا مانده و به ایشان منسوب است متأسفانه این بخش از فضائل وی عمدا یا سهوا مورد سهلانگاری واقع شده است و راویان و تذکرهنویسان از ذکر اشعار وی به عنوان امری که در بالا بردن شأن و منزلت علمی او نقش داشته است سرباز زدهاند. با تورقی در مؤلفات و مجموعههای ادبی میتوان اشعار زیادی را در موضوعات مختلف به هردو زبان عربی و فارسی از ابن سینا یافت و میتوان گفت حکیم،فیلسوف و طبیبی چون بو علی سینا که در فلسفه و طب آوازهی جهانی دارد،علاوه بر این فضائل،داستاننویس،ادیب و نثرپردازی چیرهدست و در عین حال شاعری توانا نیز بوده است. در میان آثار ادبی ابن سینا ارجوزهها و اشعار تعلیمی وی جایگاه خاصی دارد مخصوصا از این جهت که او مبدع ارجوزههای طبی یا اولین کسی است که بحر رجز را در خدمت تعلیم ابواب مختلف طب به کار گرفته است. در این مقاله سعی خواهیم کرد ضمن بررسی تاریخچهی شعر تعلیمی و ورود آن به حوزه طب توسط ابن سینا به معرفی اجمالی ارجوزههای وی در باب طب بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"در میان آثار ادبی ابن سینا ارجوزهها و اشعار تعلیمی وی جایگاه خاصی دارد مخصوصا از این
واژگان کلیدی:ابن سینا-شعر تعلیمی-ارجوزه-طب.
سروده شده،تا حدودی بیانگر مرتبهی شاعری ابن سینا و جایگاه شعری او در میان شعرا است.
این فن به کارگیری شعر به عنوان ابزاری برای تعلیم بعد از ابان نیز توسط شعرای دیگر و
گسترش افق شعر تعلیمی همچنان ادامه داشت تا اینکه ابن سینا به عنوان معلم و حکیم و
این افتخار نیز از آن ابن سیناست که وی اولین کسی است که نه تنها رجز(یا شعر تعلیمی)را به
اما متأسفانه این بخش از تألیفات ابن سینا در پرتو اشتهار مؤلفات گرانسگ وی مانند قانون
ارجوزهی ابن سینا است که نسخ متعدد و بعضا با نامهای مختلف از آن در کتابخانههای دنیا
(در مؤلفات ابن سینا این ارجوزه 98 بیت ذکر شده است)(قنواتی،0591 م:171)
(ابن سینا که امید به عفو پروردگارش دارد و همواره از خداوند کمک میخواهد،میگوید:)یا سائلی عن صحهء الأجساد اسمع صحیح الطب بالإرشاد(همان)
این ارجوزه نیز از آثار مسلم ابن سینا و در بعضی از کتابخانههای دنیا موجود است.
این کتاب نیز به مانند ارجوزهی قبلی در پند و اندرز طبی است.
ابن سینا با این ابتکار خود که در حقیقت به کارگیری شعر به عنوان وسیلهای برای تسهیل
از کارهایی که در این راستا به تأسی از ابن سینا صورت گرفته میتوان به نمونههای زیر
نیز بر ارجوزههای ابن سینا نوشته شده که هم بر غنای علم طب و هم بر غنای ادبیات فارسی و
حال این سوال مطرح است که امروز اگر ابن سینا زنده"