چکیده:
پس از تعریف عوامل اصلی رشد جمعیت،به مراحل انتقال جمعیت در طول تاریخ و در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اشاره شده است.در بعد تاریخی و جغرافیایی برای کشورهای مجاور ایران و کشورهایی که رشد منفی یا رشد بیرویه جمعیتی داشتهاند.بررسیهایی انجام پذیرفته است،با به کارگیری روشهای تحقیقی و تنظیم جداول لازم،روش محاسبه برای تعیین زمان انقراض جمعیتی،کشورهایی که رشد منفی داشتهاند ارائه شده و همچنین سؤالهای هدفمند،ابعاد نظری تحقیق،تغییرات رشد جمعیتی و لزوم هماهنگی با عرضه منابع و نیز خلع سلاح جمعیتی،شاخصهای رشد جمعیت و همبستگی آنها با عوامل جنبی،تحول تاریخی رشد جمعیتی،لزوم سیاستگذاری رشد جمعیتی کشورهایی که در معرض انقراض جمعیتی هستند، سیر تحول امید زندگی و رشد جمعیتی مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق در قالب انواع همبستگیهای آماری،وفور کشورهایی کم رشد جمعیتی در اروپا به دلیل سبقت در استفاده از وسایل پیشگیری و کاهش باروری و سالمندی بیشتر آنها،مدت کاهش جمعیت،آنها را به جلو انداخته و در نتیجه کاهش نیروی کار،درآمد سرانه و نفی باروری زیر جانشینی را به همراه داشته است.
از طرف دیگر با متغیر رشد بیرویه جمعیت،زمان دو برابر شدن جمعیت را کاهش داده و امید زندگی را کوتاهتر ساخته و موجب استقبال برخی از کشورها گردیده است.تغییرات موالید مرگومیر و رشد جمعیتی و عواقب کمرشدی جمعیت،همبستگیهای آماری و نتایج تاریخی جغرافیایی رشد جمعیت و بالاخره لزوم تعدیل رشد و تحقق کاهش جمعیت،و اعمال سیاست رشد متناسب جمعیت،همسنخی جمعیت متناسب منطقهای،کنترل گشتاورهای جمعیت ایران در آینده از جمله پیشنهادات این مقاله است.
خلاصه ماشینی:
"وجود دارد؟ 2-چگونه متغیر رشد جمعیتی در مسیر تاریخی و یا در پراکنش جغرافیایی با روند باروری و امید زندگی مرتبط بوده است؟ 3-چه کشورهایی طی یک سوم سده اخیر رشد صفر و کمتر از آن را تجربه کرده و نیز عواقب احتمالی کمرشدی جمعیت کشورها کدام است؟ 4-چند کشور جهان با رشد ناچیز جمعیتی در معرض پیرسنی بیشتری بودهاند و همبستگی رشد و پیرسنی جمعیتی آنها تا چه حد مورد اطمینان است؟ 5-چه کشورهایی با رشد کمتر صفر(رشد منفی)در معرض نابودی قرار گرفته و با ادامه این رشد منفی چند ساله از صحنه گیتی محو خواهند شد؟ 6-چه سیاست جمعیتی در جهت رشد متناسب جمعیت و برای احتراز از جوانی و یا سالخوردگی جمعیت پیشنهاد میگردد؟شاخصها و نظریهها اغلب نظریههای ارائه شده جمعیتی،زمینه طرح فرضیهها را فراهم میکند.
تحول تاریخی رشد جمعیتی ایران تغییرات رشد جمعیتی ایران،طی یکصد سال اخیر -رشد ناچیز جمعیت(5/0 درصد)تا قبل از سال 1300 شمسی،(ناشی از بالا بودن هردو عامل رشد طبیعی جمعیت یعنی موالید و مرگومیر بالا بوده)در حدود نیم درصد بوده است و پس از جنگ جهانی دوم(1320 به بعد)مرگ و میر کشور ایران نیز مثل دیگر کشورهای در حال توسعه بر اثر بهداشت وارداتی(از کشورهای باختری)رو به کاهش گذارده و زمینهء امید زندگی بیشتر مساعد گردیده است.
یافتههای جمعیتی جغرافیای رشد سالیانه جمعیت حکایت از آن دارد که در بین عوامل جمعیت مؤثر بر توسعه: -افزایش میزان رشد جمعیت در بین 122 کشور جهان در سال 2002 اثر معکوسی بر امید زندگی کشورها به جا میگذاشته و همبستگی معنیداری با این شاخص توسعه داشته است(57/0-) -به هر نسبتی که رشد بیرویه جمعیت،کشورهای مزبور اضافه شده است،درآمد سرانه آنها تقلیق نشان داده است و سؤال و فرضیه مربوط با درجه اطمینان لازم(64/0-)مورد تأیید است."