چکیده:
کلیدر یکی از رمان های برجسته معاصر است که بررسی ابعاد مختلف آن اهتمام فراوانی را می طلبد. یکی از این ابعاد، بررسی زمینه ها، ابعاد و عناصر بومی گرایی و هویت ایرانی ـ اسلامی است که کشف زمینه های آن به شناختن زمینه های ذهنی و روانی شخصیت های داستان منجر می شود. مراد از بومی گرایی در این بستر عناصر هویت بخش مذهبی ـ ملی است که وجه تمایز فرهنگ ایرانی و اسلامی از سایر فرهنگ ها و خرده فرهنگ هاست. نگارنده با توجه به این رویکرد و با بررسی رمان کلیدر، مهم ترین عناصر بومی را در دو بخش عناصر مربوط به فرهنگ ایرانی (ملی) و فرهنگ اسلامی طبقه بندی، بررسی و تحلیل کرده است. مهم ترین این مولفه ها با تاکید بر آیین ها و مناسک و باورها در بخش مولفه های ملی؛ آداب و رسوم مربوط به باورهای عامه، اشاره و تلمیح به داستان ها و آیین های تاریخی و اسطوره ای گذشته است. مهم ترین مولفه های بومی دینی با توجه به مساله آیین ها و سنن در این اثر، الهام گیری از واقعه عاشورا در فرجام کار گل محمد است که نگارنده، تشابه آن دو را در پانزده بند نشان داده است. این مقاله درصدد است با توجه به این گستره، میزان توجه و تاثر این رمان فارسی را از مولفه های بومی (ملی و دینی ـ مذهبی) بررسی و تحلیل کند.
“Kalidar” is one of the most prominent contemporary novels which has failed to be analyzed and surveyed through a variety of aspects by critics. One of these dimensions is the study of the fields and aspects associated with the elements leading to nativity and the Iranian-Islamic identity; as discovering its supporting fields would lead to the recognition of the mental and psychological background of the story characters. In this case، nativity means elements dealing with the national and religious identity which makes a distinction among the Iranian and Islamic culture with the other cultures and subcultures. The writer of this essay has surveyed “Kalidar”، a novel by Mahmoud Dolat-Abadi، through this approach and attitude; categorizing and then analyzing the most significant native elements in two sections; elements related to the Iranian culture (national) and the Islamic culture. In the national elements there is emphasize on the rituals، rites and beliefs، in common beliefs the rites and rituals are of notice، while historical rituals and myths and stories are also alluded too. The most important religious and native elements، regarding the issue of rituals and traditions in this work، is inspired by the great event of Ashura in the fate of Gol-Mohammad; where the writer shows the similarity between those two in fifteen lines. This essay intends to reveal to what extent this novel has been influenced by native elements (national and religious) through a close survey.
خلاصه ماشینی:
بررسی و تحلیل عناصر بومی (دینی و ملی) بزرگترین رمان فارسی<FootNote No="35" Text="این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی است «بررسی زمینهها، عوامل و عناصر بومیگرایی در ادبیات منشور» که در گروه ادبیات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی انجام شده است.
نکته قابل تأمل در این بخش این است که درباره موضوع مورد بحث، چند اثر و کتاب تألیف شده(3) که مؤلف با اشراف به این پیشینه و در عین حال اذعان به اهمیت آنها، سعی کرده کل رمان را با توجه به موضوع بحث و تعریف و تشریح عناصر بومی و بومیگرایی در دو بخش عناصر ملی و مؤلفههای دینی تبیین و بررسی کند.
8. آداب و رسوم عروسی (عروس و داماد باید سه شب و سه روز در حجله بمانند): آنها میباید سه روز و سه شب همان جا بگذرانند، اما گل محمد با بند بسته به چادر عروس نرفته بود ـ زن دار بود ـ و عیبی نبود اگر به این رسم عمل نمیکرد، با این همه بلقیس چای و ناشتا برای عروس و داماد برد (همان، ج1: 466) و نیز: زنان پشت در حجلهگاه باید دستمال سفید خونین را دیده و گواهی داده باشند.
نتیجهگیری در این مقاله پس از بررسی جنبههای بومی (مذهبی و ملی) بزرگترین رمان فارسی مهمترین زمینهها و عناصر بومیگرایی در دو بخش کلان عناصر مربوط به ملیت و شاخصههای مربوط به دین و مذهب کشف، طبقهبندی و در نهایت بررسی شده است که هر کدام نیز به چندین شاخه و گزاره تقسیم میشود.