چکیده:
دادگاه اختصاصی خانواده در اجرای بند 3 از اصل بیست و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بر طبق قانون مصوب 14 مهر ماه 1376 مجلس شورای اسلامی برای حفظ کیان و بقای خانواده، رسیدگی به دعاوی خانوادگی و اختلافات زناشویی، استفاده از نظر مشورتی زنان حقوقدان، داوری و حکمیت و برای جلوگیری از تزلزل خانواده ها تشکیل شده و در تمام شهرها به تناسب تعداد جمعیت، شعبه دارد و به طور اختصاصی به اموری رسیدگی می کند که در قانون تصریح شده است که سایر دادگاه های عمومی حق رسیدگی به این امور را ندارند. مقاله حاضر جایگاه دادگاه ویژه دعاوی خانوادگی را در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران نشان داده، تشکیل دادگاه های اختصاصی خانواده و تشکیلات آن را بررسی می کند و صلاحیت دادگاه های مزبور، آیین دادرسی و آراء صادر شده از سوی آنها را بیان می دارد. علاوه بر این نظارت دیوان عالی کشور بر دادگاه های خانواده و نمونه هایی از آرا وحدت رویه را در این زمینه می آورد.
خلاصه ماشینی:
دادگاه خانواده در نظام قضایی ایران 1 دكتر فتحالله یاوری 2 چكیده دادگاه اختصاصی خانواده در اجرای بند 3 از اصل بیست و یكم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بر طبق قانون مصوب 14 مهر ماه 1376 مجلس شورای اسلامی برای حفظ كیان و بقای خانواده، رسیدگی به دعاوی خانوادگی و اختلافات زناشویی، استفاده از نظر مشورتی زنان حقوقدان، داوری و حكمیت و برای جلوگیری از تزلزل خانوادهها تشكیل شده و در تمام شهرها به تناسب تعداد جمعیت، شعبه دارد و به طور اختصاصی به اموری رسیدگی میكند كه در قانون تصریح شده است كه سایر دادگاههای عمومی حق رسیدگی به این امور را ندارند.
بروز اختلاف در امر صلاحیت دادگاههای مدنی خاص و دادگاههای حقوقی و عمومی دادگستری نیز موجب گردید كه هیأت عمومی دیوان عالی كشور در مقام ایجاد وحدت رویه قضایی به این اختلافات رسیدگی و رأی وحدت رویه صادر نماید.
با توجه به اینكه دادگاههای مدنی خاص تهران و دادگاههای حقوقی تهران، همچنین دو شعبه دیوان عالی كشور در تشخیص صلاحیت اختلاف نظر داشتند، پروندههای راجع به این دعوی در هیأت عمومی وحدت رویه دیوانعالی كشور مطرح و بررسی شد و رأی هیأت عمومی وحدت رویه به شرح ذیل صادر گردید.