ادبیات داستانی: نگاهی به داستان و ریشه های آن در ادبیات ایران مقاله

"پیشینه داستان و ادبیات داستانی در ایران این مبحث را می‌توان ذیل دوپرسش جداگانه‌ بررسی کرد؛نخست این‌که پیشیه داستان‌گویی و قصه‌گویی در ایران‌زمین چگونه است و دیگر آن‌که‌ داستان‌سرایی و داستان‌نویسی در ایران از چه‌ دیرینگی‌ای برخوردار است؟پرسش دوم،خود دو شاخه می‌یابد:یکی موضوع گردآوری و کتابت‌ داستان و قصه به نظم یا نثر و دیگر مقوله‌ داستان‌پردازی ابتکاری در ایران. این اساطیر و روایات‌ که میان آریاهای شعبه هند نیز رایج بوده،در بین قوم‌ ایرانی باقی ماند و به مرور دهور تغییراتی-که منشا آن تغییرات فکری و عقیدتی در نتیجه تاثیرات محیط زندگی است-در آنها راه یافت»8و بدین طریق، بسیاری از روایات و داستان‌های اساطیری؛چون‌ داستان جمشید،فریدون و غیره شکل گرفت و همینطور است روایات و اساطیر فراوانی که از طریق‌ ملل بومی یا همجوار به ایران راه یافت و منشأ داستان‌ها و اساطیر بسیار گردید و این،تازه بخشی‌ از داستان‌های کهن ایران می‌تواند به حساب آید؛چه، بی‌شک قصه‌های بسیار دیگری در میان مردمان آن‌ روزگار رایج بوده که به سبب برخوردار نبودن،یا برخورداری ضعیف از بنیه اساطیری،یا کاملا از بین‌ رفته،یا ارزشی برای گردآوری نیافته است. در این‌ دوران،باب تازه‌ای در داستان‌سرایی ایران باز شد؛در عهد سامانی،مقارن با قرن چهارم‌ هجری،دوره‌ای که زبان فارسی رنج مغلوب‌ بودگی را تجربه کرده بود،عواملی چون روح‌ ملی‌گرایی،اشتیاق پادشاهان عصر به آثار بویژه‌ منظوم زبان پارسی و سفارش مکرر ایشان در به‌ نظم درآوردن داستان‌های ملی اران و ماجرای‌ شعوبیه از یک‌سو،موجب رونق گرفتن‌ داستان‌های مظوم کهن پارسی می‌شد،و اعتقاد قدما بر این‌که وزن و قافیه داستان را شیرین‌تر می‌کند."