چکیده:
این مقاله،به بررسی جامع و باهمنگر و فراتحلیلی دستاوردهای تحقیقات انجامشده در کشور در رابطه با محتوای کتابهای درسی در رابطه با ارزشهای اسلامی-ایرانی پرداخته و سعی دارد به سئوالات زیر پاسخ دهد: 1-تا چه میزان در تدوین محتوای کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی،ادبیات فارسی،تعلیمات دینی به ارزشهای اسلامی و ایرانی عنایت شده است؟ 2-آیا ارزشهای مطرح در کتابهای درسی مزبور در مقاطع ابتدایی و راهنمایی متناسب با سطح توان ذهنی دانشآموزان است؟ 3-اشکالات احتمالی نظیر تنظیم محتوای کتابهای درسی فوق،در رابطه با آشناسازی دانشآموزان با ارزشهای اسلامی و ایرانی چیست؟ 4-چه راهکارهایی میتوان در جهت بهینهسازی محتوای کتابهای درسی در راستای اهداف فوق ارائه نمود؟ روش انجام پژوهش حاضر اسنادی یا پیمایشی میباشد.از اینرو،تعداد 83 عنوان تحقیق و 7 سند را مورد استفاده قرار داده است.نتایج پژوهش حاضر بهطورکلی نشان میدهد که،کتابهای درسی مقطع ابتدایی و راهنمایی در راستای آشناسازی دانشآموزان با ارزشهای اسلامی و ایرانی هم از نظر کمیت مفاهیم درج شده در کتابهای درسی و هم از نظر کیفیت ارائه مفاهیم،نیازمند بازبینی و اصلاح میباشد.
خلاصه ماشینی:
"اما آنچه میبایست مورد توجه بیشتر کارشناسان فن،اصحاب اندیشه و خصوصا خردورزان حوزه برنامهریزی درسی قرار گیرد این است که،آموزش و پرورش چگونه و با چه رویکردهای مناسب و رهیافتهای شایستهای قادر خواهد بود،این نقش را ایفا نماید؟به عبارت دیگر،سازوکارهای اساسی و فرآیند علمی و عملی سیستم آموزشی در دستیابی به هدف انتقال و نهادینهسازی ارزشهای اسلامی-ایرانی چیست؟چگونه کتابهای درسی در این زمینه میتوانند ایفای نقش نمایند و در عین حال،هم واجد محتوای غنی و مبتنی بر اصول و یافتههای علمیباشند و هم ضمن ایجاد تعادل میان عناصر برنامه درسی،پاسخگوی نیازهای رو به تزاید و در حال تطور جامعه و فراگیران باشند.
علاوه بر آن،این ارزشها را متناسب با ماهیت یادگیرنده و ویژگیهای وی توسعه داده و نهادینهسازی نماید؟ بدین منظور،در پژوهش حاضر سعی شده است به بررسی فراتحلیل محتوای کتابهای (تعلیمات اجتماعی،تعلیمات دینی و ادبیات فارسی)مقطع ابتدایی و راهنمایی از جهت بررسی وضعیت کمی و کیفی انتقال و نهادینهسازی ارزشهای اسلامی-ایرانی پرداخته شود.
از سوی دیگر،به دلیل آنکه ابزارهای انتقال فرهنگ و ارزشهای اسلامی-ایرانی و منابع آموزشی، یعنی کتابهای درسی،در نظام تعلیم و تربیت جاری کشور به شکل متمرکز تحت نظارت سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی،برای سراسر کشور طراحی و تدوین میگردد و بسیاری از فراگیران از این کتابها استفاده مینمایند،حساسیت و دقت فوقالعادهای در تدوین محتوای کتابهای درسی و بررسی و تحلیل ابعاد گوناگون آن و توجه جدی به اصلاح و بهینهسازی آن در جهت انشاء،ارتقاء و تحکیم ارزشهای اسلامی-ایرانی ضرورتی اجتنابناپذیر است."