چکیده:
نوشتار حاضر ضمن نقد،ارزیابی و تحلیل مفهومی نظریات معطوف به انتخابات و رفتار انتخاباتی در پاسخ به این سوال که در جمهوری اسلامی رفتار انتخاباتی شهروندان با کدامیک از سه دسته الگوی نظری جامعهشناسی،اقتصاد سیاسی و روانشناسی سیاسی قابل تبیین است بر این فرضیه تاکید دارد که رفتار انتخاباتی پدیدهای زمانپرورده،زمینهپرورده و مکانپرورده است.بدین خاطر نمیتوان به فرانظریهای جهان شمول دست یافت که چرایی و چگونگی و محتوای رأیدهی در همه کشورهای جهان و حتی همه حوزههای انتخابیه درون یک واحد جغرافیایی را در سپهر آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد.
خلاصه ماشینی:
"در دیدگاه کارکردگرایی مفاهیم مرکزی چون کارکرد(فونکسیون)1،ساخت، یکپارچگی،تعادل و ارزشها وجود دارد(بشیریه،1386:84)که در اینجا با در نظر گرفتن موضوع مورد مطالعه،یعنی رفتار انتخاباتی به عنوان یکی از اشکال مشارکت سیاسی،به توضیح هریک میپردازیم: با توجه به مطالب ذکر شده،آنچه برای بحث ما در قالب دیدگاه کارکردگرایی مفید است،این است که بپرسیم اثر و نقش مشارکت سیاسی شهروندان به خصوص در انتخابات در جامعه چیست؛یعنی اینکه ببینیم مشارکت سیاسی پاسخگوی چه نیازی است.
البته در حالی که نظریهپردازی مسیر خود را طی میکند انتقادهایی نیز به مکتب مبادله وارد شده است چه از سوی کارگردایان متأخر و چه از سوی نظریهپردازان رویکردهای به وجود آمده بعدی در جامعهشناسی و در مجموع از آن جا که هیچ فعالیت انسانی نمیتواند صرفا جنبه عقلانی محض داشته باشد توجه به عناصر غیر عقلانی و احساسی در تحلیل پدیدههای اجتماعی-سیاسی بسیار مؤثر خواهد بود که تا حدودی از نظر نظریهپردازان رویکرد مبادله مورد غفلت قرار گرفته است.
آنگونه که در نمودار شماره(2)آمده است در فرایند رفتار انتخاباتی چارچوبهای مدنظر در سه سطح کلان،میان و خرد و در بستری ساخته میشود که در مورد انتخابات برگزار شده در جمهوری اسلامی ایران متغیرهای اصلی آن عبارتند از: -فرایند پیش اقناع(که به وسیله یک رشته اتفاقات و تجربیات قبلی،تعاملات سابق مردم با کاندیداها در طول زمانهای قبل از انتخابات در مورد ایشان شکل رگفته بود)(سطح خرد) -فرهنگ سیاسی مردم(با یک رویکرد بدبینانه از ایشان به سیاست)(سطح میانی) -شبکههای اجتماعی که رأیدهندگان به آن تعلق دارند(سطح کلان) -گفتمانهای اقناعی که مردم به نحوی در معرض آن هستند که عمدتا از طریق رسانههای جمعی و نیز ارتباطات میانفردی ارائه میشد."