چکیده:
در این مطالعه، میزان تجارت درون صنعت متقابل ایران با استفاده از شاخص گروبل و لوید، طی دوره زمانی 1994-1998 بر اساس کدهای 5 رقمی استاندارد تجارت بین الملل (SITC) و دوره زمانی 1997-2001 بر پایه طبقه بندی 6 رقمی کدهای تعرفه ای (HS) در سطح کشور و گروه های کالایی، محاسبه و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص تجارت درون صنعت متقابل ایران و سایر کشورهای جهان، بسیار پایین است. با بررسی شاخص تجارت درون صنعت (IIT) درسطح کالاها ملاحظه می شود که در اغلب موارد، کالاهای مشابه غیر صنعتی، بین ایران و کشورهای در حال توسعه مبادله شده، در حالی که تجارت کالاهای همانند صنعتی، بین ایران و کشورهای توسعه یافته انجام گرفته است؛ به طوری که متوسط شاخص تجارت درون صنعت در گروه های کالایی تولیدات صنعتی، ماشین آلات و تجهزات حمل و نقل و قطعات کارخانه ای متفرقه، بیشتر از سایرگروه های اصلی بوده است.
This paper tends to calculate the extent of Iran's intra industry trade، using Grubel & Lloyd index. The index is measured at two statistical classifications. First، it has been measured at the 5-digit level of Standard International Trade Classification (SITC) between 1994-1998 and then at the 6-digit level of harmonized tariff schedule in the period 1997-2001. The results show that share of intra industry trade in total trade is very low in Iran and is not comparable with the developed countries. Iran’s Intra industry trade with developed countries tends to lie in industrial products. These products are basically from manufactured goods (6)، machines and transport equipments (7) & other manufactured articles (9) categories. On the other hand، simultaneous exports and imports of natural resource-intensive goods and labor-intensive products mostly occur between Iran and developing countries.
خلاصه ماشینی:
"با بررسی شاخص تجارت درون صنعت (IIT) در سطح کالاها ملاحظه میشود که در اغلب موارد،کالاهای مشابه غیر صنعتی،بین ایران و کشورهای در حال توسعه مبادله شده،درحالیکه تجارت کالاهایهمانند صنعتی،بین ایران و کشورهای توسعهیافته انجام گرفته است؛بهطوری که متوسط شاخص تجارت درونصنعت در گروههای کالایی تولیدات صنعتی،ماشینآلات و تجهیزات حمل ونقل و قطعات کارخانهای متفرقه،بیشتر از سایر گروههای اصلی بوده است.
با توجه به اندک بودن مطالعات داخلی انجام شده درخصوص اینموضوع،در این پژوهش در نظر است میزان تجارت درون صنعت متقابل ایران با سایر کشورهای جهاندر سطح 5 رقمی کدهای SITC و 6 رقمی کدهای HS از طریق شاخص گروبل و لوید1محاسبه وتجزیه تحلیل شود.
بررسی شاخصهای ارائه شده در جدولهای فوق نشانمیدهد بیشترین میزان شاخص تجارت درون صنعت متقابل ایران در دوره 1994-1998 در سطح 5رقم استاندارد تجارت بین الملل (SITC) مربوط به کشور عمان با مقدار 4/15 در سال 1997 و مقدار3/08 در سال 1996 است و پس از آن،کشور هلند در سال 1998 با شاخص 2/91 در مقام بعدیاهمیت قرار دارد.
از سوی دیگر،مقایسه میانگین شاخص تجارت درون صنعت در بین گروههای مختلف کالایی،نشان میدهد که اینمتوسط در کدهای 6(تولیدات صنعتی)،7(ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل)و 8(قطعاتکارخانهای متفرقه)دارای بیشترین مقدار شاخص تجارت درون صنعت در سالهای مورد بررسی بودهاست که این موضوع با توجه به تحلیل ارائه شده در بالا قابل توجیه است.
مقایسه میانگین شاخص تجارتدرون صنعت متقابل ایران در بین گروههای مختلف کالایی نیز،نشان میدهد که شاخص تجارت درونصنعت بهطور متوسط در کدهای 6(تولیدات صنعتی)،7(ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل)و 8(قطعات کارخانهای متفرقه)دارای بیشترین مقدار در سالهای مورد بررسی بوده است."