حق و عدالت - مجله مجموعه حقوقی مقاله

"ولی بعقیده دوگی این مطلب صحیح نیست یعنی چون‌ حقوق بعقیدهء او عبارت از قواعد موضوعه ایست که خط مشی مردم را در جامعه تامین و بوسیله قوای حکومتی اجرای‌ آنها را تضمین میکند و متخلفین را مجازات مینمایند بنابر این امتیازات شخص دیگر معنی پیدا نمیکند-و حق عبارت‌ میشود از تکلیف افراد بمتابعت از قوانین موضوعه-بنابراین‌ هیچکس در جامعه صاحب حق نیست بلکه همه صاحب تکلیف‌اند و حقوق جز ادای تکلیف چیز دیگری نیست ممکن است در اینجا این سئوال پیش آید که حال که در جامعه‌ کسی صاحب حق نیست و همه کس صاحب تکلیف است پس استفاده‌ کننده از این تکلیف کی است؟زیرا از بدیهیات است که در مقابل‌ هر ذی تکلیفی ذیحقی وجود دارد و تکلیف بدون حق تصویر نمیشود-حال که همه کس ذی تکلیف است پس ذیحق‌ کی است؟سابقا در موقعیکه از حقوق شخصی و موضوعی‌ بحث میکردیم ملاحظه نمودیم که طرفداران حقوق موضوعی‌ که حقوق را عبارت از قواعد حاکمه بر روابط افراد میدانستند معتقد بودند که بشر از اول پیدایش بطور اجتماع زندگی‌ میکرد و بشر منفرد از نظم علم اجتماع قابل تصویر نیست‌ و جامعه بشری برای آنکه باقی و پایدار باشد باید تحت قاعده‌ و نظم قرار گیرد-قواعدی که نظم جامعه را تامین میکند قواعد حقوقی نامند-و افراد برای حفظ نظام جامعه باید از قواعد مزبور متابعت نمایند-بنابراین‌جامعه صاحب حق‌ است و افراد برای حفظ نظام درجامعه مجبور بمتابعت از قواعدی هستند که برای حفظ نظام مزبور وضع شده است."