چکیده:
مبتنی بر اصل مشارکت بهره‌برداران و روستاییان در این راستا بوده است. پایش و ارزیابیهای مستمر به عنوان یکی از ابزارهای مهم کنترل و هدایت در افزایش کارایی عملکرد نظام مدیریت این منابع و تسریع در فرایند توسعه روستایی از اهمیت بسزایی در این برنامه‌ها برخوردار است. این مقاله با مروری گذرا بر تجربه بعضی از کشورها در زمینه پایش و ارزیابی و پروژه‌های توسعه روستایی بر محور مشارکت روستاییان،به معرفی مهمترین روشهای پایش و ارزیابی پروژه‌های توسعه روستایی می‌پردازد.همچنین با استفاده از روش تعیین و محاسبه شاخصهای کلیدی و به استناد اطلاعات جمع‌آوری‌شده از 168 نمونه از 21 روستای مورد بررسی در منطقه حوزه آبخیز حبله رود،نتایج اقتصادی اجرای اولین طرح یکپارچه توسعه روستایی و حفاظت از محیط زیست در ایران را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.طی سالهای متمادی،عواملی نظیر فقر اقتصادی حاکم بر مناطق روستایی و سطح پایین دانش و آگاهی روستانشینان نسبت به مراقبت و حفاظت از منابع طبیعی و در نهایت بهره‌برداری نامناسب از آن باعث تخریب شدید این منابع و تشدید فقر و توسعه‌نیافتگی در مناطق روستایی شده است. مقوله مدیریت پایدار منابع آب و خاک به عنوان یکی از راهکارهای توسعه یکپارچه روستایی1از مهمترین تحولات مورد نظر صاحبنظران داخلی و خارجی برای جلوگیری از تشدید فرایند تخریب و فرسایش منابع طبیعی کشور و احیای مجدد اقتصاد روستایی با گرایش نوسازی
خلاصه ماشینی:
"اهمین این نظام در این است که در فرایند اجرای پروژه،اطلاعات زیر را به ما ارائه می‌دهد: -آیا فعالیتهای اجرایی پروژه مطابق برنامه پیش می‌رود؟ -آیا نهاده‌ها و ستانده‌ها به سطح مقرر می‌رسند؟ -آیا آثار پروژه با هدفهای آن مطابقت دارد؟ -آیا این هدفها در شعاع نظریه به دست آمده نیاز به تعدیل دارند؟ اطلاعات حاصل از پایش،که در نهایت ممکن است نشاندهنده کارکرد کافی و یا کاستی عملکرد و تفاوت میان هدفها و آثار پیشبینی شده از یک سو و هدفها و آثار پدید آمده از سوی دیگر باشد،اساس تصمیمگیریها و اقداماتی را فراهم می‌آورد که مدیریت پروژه باید به منظور تعدیل هدفها برای جهت دادن صحیحتر به پروژه و رفع کاستیهای آن و برگرداندن آن به مسیر تعیین شده انجام دهد.
این روش که در آن تلاش می‌شود نتایج و پیامدهای ناشی از سرمایه‌گذاری انجام شده و فعالیتهای آموزشی مربوط بر سطح زندگی و رفاه خانوارهای روستایی،احیای منابع طبیعی موجود،افزایش بهره‌وری منابع و عوامل تولید و کاهش فقر و محرومیت و در نهایت توسعه یکپارچه روستا بر اساس ساز و کار مشارکت روستاییان اندازه‌گیری شود،می‌باید توانایی ارزیابی و تعیین نتایج مورد نظر را داشته باشد.
نتیجه‌گیری نتایج اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سیستم پایش و ارزیابی این پروژه نشان می‌دهد که برنامه‌های آموزشی اجرایی در روستاهای نمونه مورد نظر نقش مثبت و مهمی در سطح آگاهی و شناخت روستاییان منطقه نسبت به پیامدهای زیانبار تخریب مراتع و منابع طبیعی موجود در محل زندگی خود داشته‌اند."
(
, 
, 
)
