خلاصه ماشینی:
"دوست همدل و آموزگار مشفق ما شهریور،ماه از دست دادن صمد بهرنگی نیز هست.
ادبیات کودکان نباید فقط مبلغ "محبت و نوعدوستی و قناعت و تواضع" از نوع اخلاق مسیحیت باشد.
باید به بچه گفت که به هرآنچه و هرکه ضد بشری و غیر انسانی و سد راه تکامل تاریخی جامعه است کینه ورزد و این کینه باید در ادبیات کودکان راه باز کند.
تبلیغ اطاعت و نوعدوستی صرف،از جناب کسانی ک کفه‌ی سنگین تراز و مال آنهاست،البته غیر منتظره نیست.
اما برای صاحبان کفه‌ی سبک ترازو ارزشی ندارد.
"* روشن است که این برداشت برای نظام و افرادی که در"کفه‌ی سنگین ترازو"بودند و هستند و لاجرم عادت سربزیری و اطاعت محض را می‌پسندند خوشایند نیست.
اما خاطره‌ی عزیز او،ماهی سیاه کوچولو،و اولدوزهایش برای تمام ما و کودکان این سرزمین ماندنی است.
صمد نیز چون جلال به"آرش"محبت داشت.
(*)نقل از مقاله‌ای از صمد بهرنگی درباره‌ی کتاب"آوای نوکلان"،راهنمای کتاب،خرداد 1347."
(
, 
, 
)
