خلاصه ماشینی:
"باری دکتر خانلری درباره نمایش و نمایشنامهنویسی مینویسد:«نمایش و نمایش نامهنویسی رشتهای که در این پنجاه ساله اخیر در اثر تماس با دنیای غرب و تحت تاثیر ادبیات غرب بایران آمده نمایش نویسی از صد سال پیش با ترجمه آثار آخوند زاده بوسیله میرزا جعفر قراچه داغی آغاز و پس از او میرزا ملکم خان در این راه گام زد از آغاز حکومت مشروطه به بعد در این رشته صاحبان ذوق کار کردهاند.
جز اینکه نمایشنامه های میرزا جعفر قراچه داغی که اول بزبان ترکی در تفلیس نوشته شده بود(در سده نوزدهم نمایشهای ادبی ما قلمداد میشوند: خان لنکران و مسیو ژوردن(که نسخه های خطی و خیلی قدیمی آنرا من خودم در بچگی خواندم با مهارت و از روی ذوق رسا و آشنائی به تاترهای دنیائی ساختهشدهاند جادوگریهای درویش مستعلی شاه و کجخلقیهای خان لنکران در میان اهل حرم خود یک زبان جسور هجوی نسبت باخلاق صنفی و عمومی است که در ادبیات ما سابقه ندارد بعدها کمدیهائی که بتوسط نویسندگان متفنن« Amateur »نوشته شد یک پیروی از این اقدام بود که به تقلید از تئاتر اروپائی مصالح اولیه این کار را نثر ساده طالب اوف و میرزا ملکم خان و بعدها (یوسف اعتصام الملک)آماده ساخته بودند در بین بعضی از پیسها،پیسهای نویسنده ناکام رضا-کمال شهرزاد نماینده یک شناسائی وسیع در ادبیات اروپائی دیده میشود از قبیل: (عزیزه و عزیره-زردشت و خسرو و شیرین) که در تهران نمایش داده شد."