چکیده:
سیاست دفاعی کشورها در پاسخ به تهدیدات نظامی برخاسته از محیط آنها شکل میگیرد و البته میتواند بر محیط نیز تأثیر بگذارد.درواقع،در تعامل بازیگر(دولت)و ساختار(محیط امنیتی)،وضعیتهای احتمالی جدید پدید میآید.در این نوشته با بررسی نظری تعامل محیط امنیت و سیاست دفاعی،به مطالعه وضعیت امنیت خاورمیانه و سناریوهای احتمالی و سناریوهای احتمالی برای آینده آن پرداخته شده و ضمن بیان تهدیدات برخاسته از این محیط برای ج.ا.ایران برخی الزامات برای سیاست دفاعی کشورمان مطرح شده است.
خلاصه ماشینی:
"بدینمنظور،نخست به بررسی مدل تطابق محیط و سیاست برای درک شیوه اثرگذاری محیط امنیتی منطقهای برسیاست دفاعی دولتها پرداخته شده است سپس،وضعیت محیط امنیتی خاورمیانه طی دهههای اخیر بویژه در وضع کنونی توصیف و در بحث سوم تهدیدات و چالشهای برخاسته از این وضعیت برای امنیت ملی ایران در سناریوهای مختلف آمده است.
مادامی که خاورمیانه از بستر بومی خود جدا شده و آماج یک طرح خارجی با موتور محرکه قدرت نظامی و نرمافزارهای خاص آن در امریکاست،طبیعی است که هر تحولی ازجمله بالفعل شدن تهدیدات احتمالی نیز در چارچوب آن خواهند بود و بسیار بعید است که بازیگران منفعل منطقه که در وضعیت کنونی متأثر از شکست صدام و در معرض موج تغییرات هستند،امکان آن را داشته باشند که به طور یکجانبه و ابتکاری تهدید برای دیگر دولتها باشند.
4-برخی الزامات برای سیاست دفاعی ایران در وضعیتی که هیچ سازوکار نظاممندی برای مسائل امنیتی در منطقه خاورمیانه وجود نداشته و محیط منطقه نیز متأثر از عوامل درونی کشورها، تعاملات بین دولتها و عوامل فرامنطقهای،در نوعی آنارشی به سر میبرد،بر اساس اصل عدم اطمینان،سیاست دفاعی کشوری چون ایران نمیتواند دو اصل خوداتکایی و اتحاد را برای قدرتمندی،باردارندگی و دفع تهدیدات نادیده بگیرد.
محیط امنیتی منطقه خاورمیانه که در کنار آتلانتیک،پاسیفیک و اوراسیا،یکی از چهار نظام منطقهای اصل نظام بینالمللی امروز بوده و به گونهای است که کاملا متأثر از متغیرهای نظام جهانی(سرمایهداری لیبرال)و نظام بینالمللی (هژمونی امریکا)بوده و فاقد سازوکارهای بومی امنیتسازی میباشد و این وضعیت،ضرورت در نظر گرفته مؤلفههای مهم اثرگذار در منطقه را برای سیاست دفاعی کشورمان بسیار ضروری مینماید."