چکیده:
امروزه تبادل فرهنگی میان ملت ها نه تنها امری مطلوب به شمار می آید، بلکه با تاثیرپذیری از تشدید خودآگاهی جمعی ملت ها در اثر فرایند جهانی شدن و تکنولوژی ارتباطی ، از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است . با این همه ، بستر و زمینه تبادل فرهنگی در میان ملت ها، شرایط مناسبی نداشته و موانعی عمده بر سر راه حصول به این مهم وجود دارد. در این سخنرانی ، ضمن اشاره به موانع سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، راهکارهایی نیز برای تسهیل تبادل فرهنگ ها ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"در حال حاضر،با توجه به این که غلظت تبادل فرهنگی در اثر فرایند جهانی شدن افزایشیافته است،ضرورت آمادگی هویتهای فرهنگی برای تبادل اندیشه،بیشازپیش احساسمیشود،بهویژه آن که در موج سوم اطلاعات و ارتباطات،ماهیت نرمافزاری قدرت بر ماهیتسختافزاری آن غلبه یافته است.
(مثلا حدود چهل واژۀ مشترک بین فارسی و فرانسه وجود دارد)اگر بپذیریم کهفرهنگها در عین داشتن پوستهها و نمادهای متفاوت،از برخی هستههای مشترک فکری نیزبرخوردارند و گاه بالعکس،در آن صورت میتوان بررسی کرد که آیا تبادل در سطح آیینها،آداب،رسوم و سنن که قشر بیرونی فرهنگ محسوب میشوند،انجام میگیرد یا در سطح نظامفکری که هستۀ فرهنگ است؟ مسألۀ دیگر،"پذیرش تکثر فرهنگی"است؛یعنی زمانی امکان تبادل وجود دارد که گسترۀتحمل فکری و روامداری افزایش یابد و این امر پذیرفته شود که ممکن است از حقیقت واحد،برداشتهای متکثر صورت پذیرد.
البته به روابط بین ملیتها نباید بسنده کرد بلکه باید با افزایشتوان تبلیغ فرهنگی،انتشار نشریات برقرارکنندۀ ارتباط بین ایرانیان داخل و خارج کشور و نیزبین ایرانیان و اتباع سایر کشورها را توسعه بخشید و همزمان به اندیشهسازی بومی و ارائۀدیدگاههای فرهنگی جذاب و نیز اقناع و مجابسازی افکار عمومی بینالمللی اهتمام نمود تا ازسرازیر شدن جریان سیلآسای اطلاعات و دادهها بهصورت یکطرفه جلوگیری به عمل آید.
در این رابطه جهان اسلام برای تبادلفرهنگی بهتر،باید تعصبات،خودگراییها و تحجرها را کنار بگذارد و از استفادۀ ابزاری از اسلامبرای تداوم سلطۀ حکومتها بر ملتها پرهیز کند،کشورها بحرانهای سیاسی درونی را به حداقلبرسانند و پس از نهادینه کردن گفتوگو و تبادل فرهنگی بین خود،توان تعامل با سایر ملتها راارتقا بخشند."