چکیده:
میدان فضایی است شهری،با سه بعد کاملا مشخص که اغلب به فضاهای باز مقابل عملکردهای عمومی و ساختمانهای بزرگ اطلاق میشود. برای میدان ویژگیهایی چون گشادگی نسبت به تناسبات یک محور،عملکرد خاص بهطور دائم یا در زمانهای مشخص یا دائم،وجود عناصر فیزیکی در مرکز و مواردی از این قبیل را میتوان بیان نمود که طبعا در طول زمان و در فرهنگهای مختلف تجلیات گوناگون و متنوعی داشتهاند.
در قلمرو فضاهای شهری ایران میدان به نوعی مفهوم میانه و محاط را به به ذهن متبادر مینماید.که در عین برپایی یا برگزاری فعالیتهای گوناگون،محل نظاره و منظر کسانی است که بر کنارهی آن قرار میگیرند. به این ترتیب میدان در فضاهای شهری ایران حاصل و برآیند سه عنصر اصلی کناره،میانه(صحن)و فعالیتی است که مجموعهی آنها هویت میدان را تعریف میکند.
پژوهش حاضر بر آن است،تا به برخی از موضوعات مرتبط با میادین و بهویژه میادین در فضای شهری ایران،(با نگاهی ویژه بر میدان آزادی)و چگونگی دگرگونی مفهوم میدان،یا به عبارتی به بیان روند تغییرات میدان از گذشته تا زمان حاضر بپردازد و در این راستا،پس از بیان کلیات مرتبط با موضوع،مباحث اصلی تحت عناوین زیر مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
مفهوم میدان،بررسی تاریخی میدان در اروپا،میدان در ایران باستان، دوران بعد از اسلام،شروع انقلاب صنعتی،میدان معاصر،بررسی عوامل موثر بر دگرگونی میدان در وضع حاضر،تعریف میدان آزادی،ایدههای طراحی برج آزادی،میدان آزادی،بررسی اصول،پتانسیلها و محدودیتها و نهایتا نتیجهگیری.
خلاصه ماشینی:
تأملی بر چگونگی ساماندهی میدانهای شهری آرین امیرخانی*پرهام بقایی**دکتر محمد رضا بمانیان*** چکیده: میدان فضایی است شهری،با سه بعد کاملا مشخص که اغلب به فضاهای باز مقابل عملکردهای عمومی و ساختمانهای بزرگ اطلاق میشود.
برقراری ارتباط سواره بهعنوان یکی از ضروریات زندگی،اهمیت در خور توجهی یافته و این به منزلهی ایجاد فضایی تازه است که نامی دیگر،سوای میدان دارد و با این وجود نیاز انسان امروزه به فضایی امن و فارغ از تنشهای حرکت سریع وسایل نقلیه،پردازش جدیدی از فضایابی و فضاسازی شهری را ضروری میسازد.
در حالی که اکثر میدانهای نوساز شهری در ایران فاقد طراحی صحیح برای این ویژگیها میباشد و تنها از جنبه معماری قابل بررسی است و بیشتر محوطهای است که به آن میدان اطلاق میشود و در عمل به اشغال وسایل نقله درآمده و به کل تغییر شکل یافته است.
(کالن،1377) میدان معاصر: از دیرباز تاکنون بین طرفداران دو دیدگاه متضاد درباره شهرسازی، بحثی درگرفته است که هنوز نیز ادامه دارد:گروهی از شهرسازان اولویت را به جنبههای هنری شهرسازی داده؛بیشتر روی فضاهای شهری تأکید میکنند و دسته دیگری اولویت را به جنبههای اجتماعی داده و بیشتر عملکرد فضا را مدنظر دارند.
رعایت این اصول منجر به طراحی بهتر و ایجاد شرایطی مناسب و سامانیافته در طراحی فضاهای شهری میگردد،عمده این اصول عبارتند از: اصل پیوستگی فضایی سازمان کالبدی در شهرهای قدیمی ایران بر پیوند فضایی میان عناصر مجموعه،یعنی میدان،خیابانهای اصلی و مرکز شهر در مراکز محلات استوار است.