چکیده:
یکی از ارکان اساسی ادیان الهی دعوت به ایمان نسبت به عوالم فراسوی ماده و عوالم غیبی است و تا این رکن اساسی تحقق نپذیرد،ایمان به دین و تعالیم آن میسر نمیباشد.بر این اساس،بررسی عوالم غیبی و اثبات آنها از نظر عقل و برهان و نیز آیات و روایات و سایر کتب آسمانی درخور دقت و تأمل است.
آنچه در این نوشتار پرداخته شده،بررسی خصوصیات و ویژگیهای عالم برزخ و حقایقی پیرامون این منزل هستی و اثبات آن از دیدگاه قرآن و عترت و روایات است؛در ضمن نگاهی خواهیم داشت به آنچه در سایر ادیان آسمانی نسبت به این موضوع آمده است.
خلاصه ماشینی:
"هرچند اصل اعتقاد به عالم پس از مرگ در تلمود و سایر منابع با همهء اختلافات موجود آمده است،اما چیزی به عالم برزخ و تعبیری که بتواند وجود چنین جهانی را در اعتقاد یهودیان اثبات کند به چشم نمیخورد آری مطابق کتاب قاموس مقدس، ص 918 در عهد قدیم از مرحلهء پس از مرگ به«هاویه»تعبیر شده است که میتواند محل رحمت الهی برای نیکان و محل عذاب و عقاب برای بدکاران باشد(عهد قدیم، کتاب ایوب،ف 14،آیهء 16،ص 512)و از مکان یادشده،یعنی هاویه به مکانی در زیر زمین که مقر مردگان است تعبیر شده است(همان).
این موضوع نوعی دیگر از حیات را در انسان ثابت میکند که با زندگی مادی او تفاوت کامل دارد و جالب آنکه در روایات و متون دینی ما برای فهم معانی مربوط به عالم پس از مرگ تشبیه به خواب وارد شده است(صدوق،معانی الاخبار،ص 289،حدیث 5).
نگاهی به روایات مربوط به عالم برزخ نیز نشان میدهد که بدن و قالب مثالی برای انسان پس از عالم مرگ وجود دارد،حدیث زیر در این بحث شایان توجه است: یونس بن ظبیان میگوید که در خدمت امام صادق(ع)بودم که به من فرمود:مردم در خصوص ارواح مؤمنین چه میگویند:گفتم عدهای معتقدند ارواح مؤمنین پس از مرگ در چینهدان پرندگان سبزرنگی در اطراف عرش قرار میگیرند.
هرچند اصل مسئله را میتوان از اعتقادات مسلم آنان دانست و در اینجاست که در مقایسه معارف قرآن با آنچه در متون دینی دیگر آمده است میتوان دریافت که آنچه دین اسلام در اینزمینه بیان داشته است از جامعیتی برخوردار است که هیچیک از ادیان گذشته به پای آن نمیرسد و این جامعیت برای کسی که در موضوع یادشده یعنی عالم برزخ به مطالعه بپردازد آشکار و روشن است،چنانکه در سایر زمینه این جامعیت و فراگیری بر اهل اطلاع پوشیده نیست."