چکیده:
از آنجا که ساختار اجتماعی،سیاسی و فرهنگی جامعه جزیر العرب برمبنای بافت قبیلهای بوده و این مقوله پس از اسلام جز در یک محدوده زمانی کوتاه،در مسیر تأیید و تثبیت نظام سیاسی حاکم در قرن نخست هجری قرار گرفت،این امر به ویژه در خلافت اموی ترغیب شد که نتیجه آن استفاده از سنتهای بومی غیر اخلاقی و دنیاطلبانه برای دیگرگونه جلوهدادن حقایق و واقعیتها بود.
از سوی دیگر به خاطر آنکه عراق در قیام حسین بن علی(ع)نقش کلیدی و مؤثر داشت و در همین منطقه حادثهساز؛قبیله مشهور«بنی تمیم»میدانداری میکرد؛لذا محور اصلی این تحقیق تبیین و ارزیابی سیر تاریخی رابطه قبیله تمیم با نهضت امام حسین(ع)باتوجه به پیشینه تاریخی آن و نقش عوامل مختلف زمانی و مکانی در موضعگیری و تصمیمات این قبیله در برابر اقدامات و برنامههای امام و ایستارهای آن تا پایان این حادثه است. این مقاله بر آن است تا حادثه عاشورای سال 61 هـ را با رویکردی جامعهشناختی بهجامعه قبیلهای عرب و با تحلیلی تاریخی در یکی از اعضای این جامعه کنکاش نماید؛باشد که بتواند گوشههایی از حقایق تاریخ اسلام در قرن نخست هجری را از لابلای گزارشات و اسناد تاریخی مکشوف و پژوهشیت اریخی ارایه دهد.
خلاصه ماشینی:
"پژوهشنامه انقلاب اسلامی سال هفتم،شماره چهاردهم،تابستان 1387 صص 48-23>مواضع و ایستارهای قبیله تمیم در برابر نهضت امام حسین(ع) مریم سعیدیان جزی دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهانچکیده از آنجا که ساختار اجتماعی،سیاسی و فرهنگی جامعه جزیر العرب برمبنای بافت قبیلهای بوده و این مقوله پس از اسلام جز در یک محدوده زمانی کوتاه،در مسیر تأیید و تثبیت نظام سیاسی حاکم در قرن نخست هجری قرار گرفت،این امر به ویژه در خلافت اموی ترغیب شد که نتیجه آن استفاده از سنتهای بومی غیر اخلاقی و دنیاطلبانه برای دیگرگونه جلوهدادن حقایق و واقعیتها بود.
در این موضوع سؤالات و ابهاماتی مثل:شکلگیری نهضت عاشورا تا چد حد با تعصبات قبیلهای ارتباط یافت و اینکه آیا این نهضت در تقویت یا تضعیف ساختار قبیلهای جامعه نقشی داشته است یا نه؟عوامل تقویتکننده بافت قبیلهای در برابر جنبشهای مکتبی چه بوده است؟گذشته تاریخی و پیشینه اجتامعی قبیله تمیم تا چه حد در ایجاد و تعقیب حوادث تاریخی نقش داشته است؟آیا همه طوایف این قبیله در برابر این جریان مواضع یکسان و یکسویی داشتند و چرا؟ همچنین موقعیت بنی تمیم کوفه و بصره با یکدیگر مقایسه گردد تا میزان تأثیرگذاری بافت شهری در کنار نقش زمانی و مکانی آن و علت حضور یا عدم حضور برخی طوایف تمیمی در قیام امام حسین(ع)بررسی گردد؟هدف نویسنده این مقاله آن است تا با استناد به شواهد و گزارشات تاریخی و اعمال شیوهای منطقی برای تحلیل و توصیف وقایع تاریخی،قیام امام حسین بن علی(ع)را با تکیه بر منابع مرجع تاریخی و مقتلنگاری از نگاهی با دیگر روش توصیفی و تحلیلی و رعایت سیر تاریخی مورد کنکاش و پژوهش قرار دهد و گوشهای از حقایق مبهم تاریخ اسلام را روشن سازد."