چکیده:
مقالهء حاضر با هدف بررسی چالشها و فرصتهای علم دینی در جهان کنونی با تأکید بر نسبت میان علم و دین و با استفاده از روش تحلیل اسنادی انجام شده است.جامعهء آماری، کلیهء منابع و مراجع مرتبط با نسبت میان علم و دین به‌عنوان جامعهء پژوهش حاضر محسوب شده،به‌علاوه در انجام پژوهش،نمونه‌گیری به‌عمل نیامده و کلیهء منابع و مراجع موجود و در دسترس،اعم از کتب،مقالات و گزارشهای پژوهشی،مورد بررسی واقع شده است.ابزار پژوهش،فرمهای فیش‌برداری بوده است و داده‌های حاصل،مورد تجزیه و تحلیل کیفی قرار گرفته‌اند.برای این منظور،در ابتدای مقاله پس از مقدمه‌ای روش‌شناختی،ماهیت علم مورد نظر قرار گرفته و روایتهای مختلف آن از دیدگاههای متفاوت به بحث کشیده شده است.سپس سخن از ماهیت دین به‌میان آمده و با اشاره به تعاریف مختلفی در مورد دین،باور دینی و معرفت دینی از دیدگاه صاحب‌نظران،سعی در شناخت بهتر این امر شده است.همچنین نسبت میان علم و دین مورد توجه واقع شده و درنهایت،چالشها و فرصتهای علم دینی در جهان کنونی مورد توجه قرار گرفته و با طرح نظریات مختلف در این مورد،به چالشهای موجود در این عرصه اشاره شده است.
The article, with the aim of reviewing the opportunities and challenges facing religious knowledge in the present world, with emphasis on the relationship between science and religion, has made use of the methodology of documented analysis. Statistical analysis and all resources and references regarding the relationship between science and religion were the main aspects of research, during which, instead of random sampling. all available resources and references in hand, including books, articles and research reports, were carefully examined. The means of research were notes and indexforms, and the data gathered was analyzed as qualitative. In view of this, at the beginning of the article, after introduction of the methodology. the nature of knowledge has also been considered and different narrations based on different viewpoints discussed in this regard. Then the nature and essence of religion has been discussed, and with reference to the various definitions of religion, religious beliefs and religious awareness from the viewpoints of scholars, an attempt has been made to present a better understanding of this matter. The relationship between knowledge and religion has also been studied. Finally, challenges and opportunities facing religious knowledge in the modem world have been focused upon, along with different viewpoints in this regard, with reference to the existing challenges in this field.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور،در ابتدای مقاله پس از مقدمه‌ای روش‌شناختی،ماهیت علم مورد نظر قرار گرفته و روایتهای مختلف آن از دیدگاههای متفاوت به بحث کشیده شده است.
سپس سخن از ماهیت دین به‌میان آمده و با اشاره به تعاریف مختلفی در مورد دین،باور دینی و معرفت دینی از دیدگاه صاحب‌نظران،سعی در شناخت بهتر این امر شده است.
همچنین نسبت میان علم و دین مورد توجه واقع شده و درنهایت،چالشها و فرصتهای علم دینی در جهان کنونی مورد توجه قرار گرفته و با طرح نظریات مختلف در این مورد،به چالشهای موجود در این عرصه اشاره شده است.
بنابراین،پاسخ به پرسشهای مقدماتی نظیر پرسشهای ذیل برای ورود به بحث مذکور الزامی است: منظور ما از«معرفت»چیست؟انتظارات ما از دین و علم چیست؟آیا دین در برآوردن این انتظارات نقش حداقلی دارد یا حداکثری؟زبان دین و علم را چه نوع زبانی می‌دانیم؟معرفت تجربی به‌لحاظ ساختار گزاره‌هایش چگونه است؟قطعیت و حقیقت در علم چیست و ملاک آن کدام است؟حقانیت دین چیست؟این حقانیت درون‌بینی است یا برون‌بینی؟عقلانیت در علم چیست؟(فرامرز قراملکی،1381،ص 17) ب)در بررسی این مسئله باید توجه داشت که بعضی از مسائل صرفا به یک دانش خاص مربوط می‌شوند،اما بعضی دیگر مانند همین مسئله،دارای خاستگاههای متعددی از انواع دانشها می‌باشند.
آنها موضوع،روش و غایت دین و معرفت دینی را از موضوع، روش و غایت علم و معارف علمی جدا می‌کنند و هریک در این موارد سخنی دارند.
وضعیت تضاد این است که تضادهای حل‌نشدنی‌ای بین علم و دین وجود دارد.
(پترسون،1376،ص 358) بررسی‌های اخیر فلسفهء علم(در دوران مابعد اثبات‌گرایی)دربارهء سرشت فرهنگی و تاریخی شناخت علمی نیز جهت‌گیری دیگری در بسط این رویکرد است.
(
, 
, 
)
