چکیده:
آموزش و یادگیری در مدارس بر مبانی فلسفی-رواشناختی ویژهای استوار است و دیدگاههای متفاوت مطرح در این حوزه را رویکردهای فلسفی-روانشناختی پشتیبانی میکنند.از جمله رویکردهای مؤثری که در سالهای اخیر بهطور گسترده در برنامهء درسی مطرح شده،رویکرد کثرتگراییشناختی است.این رویکرد که براساس چندگانگی و کثرتشناخت است،بر آن است تا این کثرت را در نظام آموزشی نیز به کار بندد و مفهومی جدید از سواد ارائه دهد.مفهومی که توانایی فهم گونههای متفاوت بازنمایی و به کارگیری آنها را در شناخت دربرگیرد.
این رویکرد در حوزهء برنامه درسی،منجر به جهتگیریهای جدید میگردد.در نوشتار حاضر نتایج بررسی این رویکرد،در برنامهء درسی مورد توجه قرار گرفته است.به کارگیری این دیدگاه میتواند زمینهساز افزایش قابلیتهای ارتباطی دانشآموزان گردد و در برنامهریزی و سیاستگذاری آموزش و پرورش آن را از حالت ایستا خارج کند،کثرت روشهای یادگیری را روا بداند و سبب توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان و برنامه درسی مغفول گردد.همچنین با در نظر گرفتن این رویکرد میتوان در بخش ارزشیابی نیز تحولاتی نویدبخش ایجاد نمود.
خلاصه ماشینی:
نوشتار حاضر از چهار بخش تشکیل شده است:نخست ضرورتهای پرداختن به کثرتگرایی در برنامه درسی امروز مورد بحث و ارزیابی قرار میگیرد و سپس به ارائهء تبیینی جدید از شناخت و بازنمایی پرداخته میشود.
در این حالت،داشتن احساس معمولا با ندانستن همراه میگردد و شناخت و دانستن با فقدان احساس؛درحالیکه اگر مفهوم احساس را مورد کاوش بیشتر قرار دهیم درمییابیم که هر نوع احساس و گرایش نسبت به چیزی،مستلزم نوعی تمایز قائل شدن میان آن امر و امور دیگر و نوعی توجه و تمرکز بر آن است.
باید توجه داشت که نظام حسی فرد و پیشینهء تربیتی وی بیشتر در تکوین شناخت مداخله میکنند،درحالیکه کیفیات سازندهء محیط از جمله فرهنگ و نمادهای موجود در آن علاوه بر تکوین شناخت در فرآیند بازنمایی نیز به نقش آفرینی اساسی میپردازند.
بحث و بررسی در این قسمت سعی شده است که موضع کثرتگرایان شناختی در فرآیند تکوین شناخت و بازنمایی روشن گردد و پس از آن دلالتهای آن در برنامهء درسی مورد بررسی قرار گیرد.
اگر آموزش و پرورش فرآیندی دانسته شود که هدفش بسط دادن و تعمیق بخشیدن به انواع معانی قابل درک برای افراد است و اگر سواد نیز همانطور که گفته شد فرآیندی مربوط به ساخت معنا و بدهوبستان یا مبادله معنایی در نظر گرفته شود،پس برنامه درسی مدارس باید درصدد فراهم آوردن فرصتهایی باشد تا زمینهء رشد انواع گوناگون سواد را فراهم سازد.
مطلب قابل ذکر درباره مجاز و مناسب بودن کثرت روشها و شیوههای یاددهی-یادگیری این است که به کارگیری اشکال گوناگون بازنمایی در مطالعه و یادگیری دروس متفاوت باید مورد توجه قرار گیرد.