چکیده:
دائرة المعارف اسلام اصلیترین منبع اسلام شناسی در مغرب زمین شناخته میشود؛ اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است. در این مقاله ضمن آشنایی با ژوزف الیاش و آثار او، به بررسی و نقد مدخل [امام] حسن عسکری(ع)، تنها مقاله وی در دائرة المعارف اسلام میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"فصلنامه تاریخ اسلام سال نهم،پاییز و زمستان 1387،شماره مسلسل 35-36 {UU}بررسی و نقد مدخل[امام]حسن عسکری علیه السلام دائرة المعارف اسلام 2 ie دکتر عباس احمدوند{P*P} سعید طاوسی مسرور{P**P} دائرة المعارف اسلام اصلیترین منبع اسلام شناسی در مغرب زمین شناخته میشود؛اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است.
شیخ حر عاملی نیز به همین اختلاف اشاره کرده و در اورجوزه خود درباره تاریخ میلاد آن حضرت چنین سروده است: مولده شهر ربیع الاخر#و ذاک فی یوم شریف العاشر فی یوم الاثنین وقیل الرابع#وقیل فی الثامن وهو شایع31 ممکن است الیاش تولد امام علیه السلام در ماه ربیع الاول را از کتاب وفیات الاعیان ابن خلکان اخذ کرده باشد؛البته ابن خلکان علاوه بر ماه ربیعالاول،به ماه ربیعالثانی نیز اشاره کرد و هردو قول را با عبارت«وقیل»آورده است که نشان میدهد خود او نیز علم به صحت یکی از این دو قول نداشته است.
نزاع درباب جانشین امام یازدهم علیه السلام در زمان وفات امام یازدهم[علیه السلام]بر سر فرزند او نزاع بیشتری در میان شیعه پدید آمد(نگاه کنید به مدخل محمد القائم[عج]در ویرایش دوم دائرة المعارف اسلام)59برخی عقیده داشتند که[امام]حسن عسکری[علیه السلام]فرزندی به نام محمد بر جای گذاشته است و دیگران منکر این امر بودند.
63 چنانکه که ناقد تذکر داده،باید توجه داشت که الیاش در این مقاله کوتاه،به گوشههایی از زندگانی امام عسکری علیه السلام پرداخته و به زوایای بسیاری از جمله تبیین دوره حساس امامت آن حضرت و چگونگی رهبری شیعه،شیوهها و راهکارهای ارتباطی آن حضرت با شیعیان در نقاط دور ونزدیک،نقش ایشان در آماده سازی شیعه برای ورود به عصر غیبت64و تلاش برای اثبات ولادت فرزندشان حضرت مهدی(عج)و نشان دادن فرزندشان به خصواص شیعه،توجه نکرده است."