چکیده:
مالیات،یکی از مهمترین منابع مالی،از آغاز شکل‌گیری جوامع و دولتها،همیشه مورد توجه بوده است.بنابر تعریف،پولهایی را که دولت،بر پایه قانون،از درآمدها،اموال و داراییهای اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌کند،«مالیات»گویند.مالیات،بر پایه درآمد،دارایی و مصرف جامعه دریافت می‌شود که سهم هر یک از این منابع در درآمدهای مالیاتی دولت،از وضع اقتصادی و اجتماعی و نظام مالیاتی آن جامعه پیروی می‌کند.این درآمدها،دربرگیرنده مالیات بر درآمد،مالیات بر دارایی،مالیت بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش(مالیات بر کالاها و خدمات)است.مالیاتها جدای از نقش اصلی خود-یعنی تأمین منابع مالی-نقشهای کلیدی دیگری،ازجمله تثبیت و کاهش نوسانات اقتصادی،هدایت کارکردهای اقتصادی و توزیع دوباره درآمدها را بر عهده دارند که اهمیت شناخت آنرا دوچندان می‌کنند.در سی سال گذشته،در اقتصاد ایران مالیتها مهمترین منبع تأمین مالی بودجه دولت پس از درآمدهای نفتی بوده است.ازاین‌رو،بررسی نقاط ضعف و قوت سیستم مالیاتی،کمک بزرگی به شناخت منابع درآمدهای مالیاتی دولت شمرده می‌شود.پس،در این نوشتار به بررسی روند و ترکیب درآمدهای مالیاتی در چهار دهه اخیر و بررسی اهداف مالیاتی در چهار برنامه توسعه پس از انقلاب اسلامی پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"نکته درخور آن است که با وجود افزایش سهم مشاغل،به دلیل شمار بسیار زیاد-بویژه در بخش خدمات-و سهم بالایی که از درآمد ملی به دست می‌آورند و رشد غیر منطقی این‌گونه فعالیتها که بیشتر مانعی برای فعالیتهای تولیدی جامعه به شمار می‌آید،سهم این جزء از مالیات،با 21/8 درصد از کل مالیات مستقیم در سال 5831 بسیار اندک است.
7 به هر روی،از بررسی بافت مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم چنین برمی‌آید که فزون بر اندک بودن سهم مالیاتها در تأمین هزینه‌های دولت و ناچاری دولت در بهره‌گیری از چشمه‌های درآمدی دیگری که هیچگاه همانند مالیات بر تعادل اقتصادی اثر ندارند، نابسامانی‌هایی نیز در ترکیب مالیاتها دیده می‌شوداندک نمودار شماره دو:نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سالهای 58-0531 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بودن سهم مالیات بر مشاغل شرکتهای خصوصی،ارث، دادوستد و سرقفی و حقوق گمرکی(بویژه در مورد کالاهای وارداتی غیر ضروری)و مالیات بر مصرف کالاها و خدمات،به‌گونه‌یی است که افزون بر کناری شمرده شدن درآمدهای مالیاتی،گویای به کار نگرفتن مالیات به جای اهرمی در سیاستهای توسعه‌یی است.
8 نمودار شماره سه:ترکیب درآمدهای مالیاتی کشور در سالهای 5831-0531 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با توجه به اهمیت سامانه مالیاتی،دو ماه از قانون برنامه چهارم به این بخش اختصاص یافته است."
(
, 
, 
)
