چکیده:
قاچاق کالا یکی از مشکلات موجود و فراروی اقتصاد کشور است،این پدیده که توسط عوامل تجاری قانون گریز انجام میشود آثار و پیامدهای منفی بر اقتصاد کشور تحمیل مینماید که از جملهء آن کاهش درآمدهای دولت و تهدید فرصتهای اقتصادی و شغلی میباشد.در این مقاله ابتدا علل قاچاق مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و سپس در چارچوب ادبیات متغیرهای پنهان1از لحاظ تجربی علل قاچاق در اقتصاد ایران طی سالهای(84-1349)شناسایی شده است.نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد: نرخ مالیات بر واردات،ریسک قاچاق،نسبت نرخ ارز رسمی به نرخ ارز غیر رسمی و درآمد سرانه بعنوان شاخص جانشین فقر خانوار از عوامل مؤثر بر اندازهء قاچاق کالا میباشند.همچنین اندازه قاچاق متغیرهای اقتصادی مانند درآمدهای دولت و شاخص قیمت کالاهای وارداتی را متأثر میسازد به نحوی که افزایش اندازهء قاچاق درآمدهای دولت و شاخص قیمت کالاهای وارداتی را کاهش میدهد.
خلاصه ماشینی:
"12این عوامل را با اتکاء به دیدگاههای نظری و مطالعات تجربی انجام شده در زمینهء قاچاق کالا بصورت زیر میتوان استنتاج نمود: 1-1-3-مالیات بر واردات:این نوع مالیات که از جمع حقوق گمرکی،سود بازرگانی،حق ثبت سفارش کالا و سایر موارد دریافتی از واردات22بدست میآید گرچه در جهت حمایت از تولید داخلی و کسب درآمد برای دولت وضع میشود اما هزینه واردات رسمی را افزایش میدهد.
عامل قاچاق به دلیل عدم پرداخت مالیات،کالا را با هزینه کمتری نسبت به واردات رسمی از مبادی گمرکی یا غیر قانونی وارد کشور میکند که این مسئله میتواند انگیزهء ارتکاب قاچاق را برای عوامل تجاری که بدنبال حد اکثرسازی سود در تجارت هستند، افزایش دهد.
براساس مباحث انجام شده در بخش 3،افزایش ریسک قاچاق،کاهش هزینه نسبی واردات رسمی و کاهش نرخ مالیات بر واردات موجب کاهش سود مورد انتظار عامل قاچاق میشود که این شرایط میتواند حجم فعالیتهای غیر قانونی قاچاق را در سطح پایینتری قرار دهد.
همانطور که نتایج تخمین در معادله(1)نشان میدهد: علایم F ، EOB و t از لحاظ اقتصادی مورد انتظار بوده و از نظر آماری F و t در سطح بالای 59 درصد و EOB در سطح 08 درصد معنیدار است که بر این اساس میتوان گفت:کاهش نرخ جریمه(افزایش عکس نرخ بیمه)، افزایش نسبت نرخ ارز رسمی به نرخ ارز غیر رسمی و افزایش نرخ مالیات بر واردات موجب افزایش اندازه قاچاق میشود."